JES en Szczawno

Mi revenis el Bjalistoko antaŭ kelkaj tagoj kaj mi tuj iris al JES en Szczawno. Fakte mi ne bezonis amasloĝejon ktp. ĉar mi loĝas en mia propra hejmo. Multe da diversaj aferoj okazis dum mia restado en naskiĝloko de Zamenhof kaj nun dum JES, sed mi eĉ ne havas tempon por pripensi tion bone kaj priskribi ĉi tie.
Mi gvidas kurson de la pola lingvo por fremdlandanoj kaj multe da homoj ĝin partoprenas. Eĉ mi mem miras, sed plaĉas al mi tiu kurso, kvankam mi ne tro ŝatas intrui, ĉar mi estas tro timema kaj mi ne sentas min kiel aŭtoritato. Eble pro tio, ke ili estas esperantistoj, jam plenkreskaj kaj kutime ili almenaŭ iomete interesiĝas pri lingvoj, estas pli facile instrui ilin ol intrui en ekzemple pola gimnazio. Kiam mi devis intrui en gimnazio nur kelkfoje mi preparis lecionojn kun plezuro. Kaj nun mi kun granda plezuro preparigas materialojn por la kurso, mi elpensas vortojn ktp. Kiam ĝi finiĝos, eble mi eĉ bedaŭros ke jam estas post. Tre surpriza sento por mi:)

Kaj verŝajne indas prepari ankaŭ ian rezumon de pasanta jaro, sed hodiaŭ mi certe ne havos tempon por tio, ĉar baldaŭ mi foriras por novjara balo dum JES. Nu, eble iam poste mi rememorigos al mi kaj al vi, kio okazis en 2013 kaj mi decidos, ĉu plaĉis al mi tiu jaro aŭ entute ne. Do nun mi nur volas bondeziri al vi.

Feliĉan Novan Jaron 2014!

---

Wróciłam z Białegostoku przed paroma dniami i od razu ruszyłam na JES w Szczawnie. Właściwie nie potrzebuję nawet noclegu, bo śpię w swoim własnym domu. Wiele się wydarzyło w trakcie mojego pobytu w miejscu urodzenia Zamenhofa i teraz wiele się dzieje podczas JES, ale nie mam nawet czasu tego przemyśleć za bardzo, a co dopiero opisać.
Prowadzę kurs polskiego dla obcokrajowców i mam całkiem pokaźną gromadkę uczestników. Nawet sama się dziwię, że podoba mi się ten kurs, chociaż nie przepadam za nauczaniem, jestem zbyt nieśmiała i nie czuję się autorytetem. Może dlatego, że to esperantyści, już dorośli i najczęściej przynajmniej trochę zainteresowani językami, łatwiej ich uczyć niż prowadzić lekcje np. w polskim gimnazjum. Kiedy miałam praktyki w gimnazjum tylko kilka razy zdarzyło mi się przygotowywać lekcję z przyjemnością. A teraz z przyjemnością przygotowuję materiały na kurs, wymyślam słowa itp. Kiedy skończą się te moje lekcje, może nawet będę żałować, że już jest po. Nie spodziewałam się kiedyś, że coś podobnego napiszę, bo sama jestem zaskoczona tym uczuciem. Najwyraźniej jednak nauczanie może nie być udręką:)
I wypadałoby chyba przygotować jakieś podsumowanie mijającego roku, ale dzisiaj na pewno nie zdążę, bo niedługo wychodzę na bal noworoczny podczas JES. No, może jakoś później przypomnę sobie i wam, co wydarzyło się w 2013 i zdecyduję, czy podobał mi się ten rok, czy wręcz przeciwnie. Więc teraz złożę tylko życzenia.

Szczęśliwego Nowego Roku 2014!

Leciono en aŭtomobilo

Kio okazas ĉe mi? Lastatempe mi ne ŝatas tian demandon. Ĉar respondo ne estas facila. Kaj mi devas pripensi, ĉu diri veron aŭ ŝajnigi, ke ĉio estas same, kiel estis antaŭe. Mi ne povas ankoraŭ diri pli, ĉar kelkaj aferoj ne estas ankoraŭ solvitaj.
Sed se lasi flanken tiujn gravajn, vivŝanĝantajn aferojn, okazis kelkaj aliaj intersaj aĵoj. Ekzemple mi intruis Esperanton al mia amikino en aŭtomobilo. Iam mi diris, ke mi havas unuan lernantinon, sed ni havis nur unu lecionon. Dum tiu semajnfino ni decidis fari sekvan. Pro malsano de mia hundo mi ne volis ŝin inviti al mia hejmo, do ni sidis en ŝia aŭtomobilo apud unu el superbazaroj, ĉar ŝi bezonis aĉeti ion tie. Iel strange, sed amuze samtempe. Kaj eble ŝi pli rapide kaj facile memorigos vortojn pro tiaj ne kutimaj kondiĉoj:)
Mi estis antaŭ hieraŭ en montoj kun alia amikino. Ni iris nur duope, sed ankaŭ estis amuze. Vetero estis bona, pejzaĝoj estis belaj. Ni revenis al nia urbo petveturante kaj poste mi telefonis al frato, kiu veturigis nin hejmen.
Krome mi okupiĝas kiel ĉiam pri korektado. Nun mi ankaŭ revenis al tradukado, ĉar amikoj skribis al mi, ke bezonas mian helpon en tradukado de la paĝaroj el Esperanto al pola. Iel surpize, sed ankaŭ tute fremdaj homoj el Litovio petis min traduki paĝaron el angla lingvo al pola. Mi konsentis, sed ili ankoraŭ ne respondis, do mi ne scias, ĉu tio estis serioza propono.

---

Co u mnie słychać? Ostatnio nie lubię tego pytania. Bo odpowiedź na nie nie jest łatwa. I za każdym razem muszę się zastanawiać, czy powiedzieć prawdę, czy udawać, że wszystko po staremu. Na razie nie mogę powiedzieć więcej, bo kilka spraw nie jest jeszcze do końca załatwionych.
Ale jeśli zostawić na boku te ważne zmiany życiowe, to wydarzyło się kilka innych ciekawych rzeczy. Na przykład ostatnio przeprowadziłam lekcję esperanta w samochodzie. Kiedyś wspominałam, że mam jedną uczennicę, ale miałyśmy tylko jedną lekcję. W ten weekend postanowiłyśmy zrobić kolejną. Ze względu na chorobę mojego psa nie chciałam jej zapraszać do domu, więc siedziałyśmy w jej samochodzie pod jednym z supermarketów, bo ona musiała zrobić tam zakupy. Z jednej strony dziwnie, ale z drugiej zabawnie. I może przez takie nietypowe warunki szybciej zapamięta słówka:)
Przedwczoraj byłam w górach z inną koleżanką. Poszłyśmy tylko we wie, ale też było fajnie. Pogoda była dobra, widoki były piękne. Do miasta wróciłyśmy autostopem, a później zadzwoniłam do brata, który nad podwiózł do domu.
Oprócz tego zajmuję się wciąż korektami. Teraz wróciłam też do tłumaczeń, bo znajomi napisali, że potrzebują mojej pomocy przy tłumaczeniu stron internetowych z esperanta na polski. Dość niespodziewanie, ale napisali do mnie też zupełnie obcy ludzie z Litwy z prośbą o pomoc w tłumaczeniu portalu z angielskiego na polski. Zgodziłam się, ale jeszcze nie odpowiedzieli, więc nie wiem, czy była to poważna propozycja.

Siberio ludas polan muzikon de Beltaine!

Antaŭ nelonge mi skribis pri rusa muzikgrupo Ветер Осени, ke ili kantas esperante. Mi spektis kelkajn iliajn filmetojn ĉe ViTubo, ekzemple tiu ĉi: Koncerto de Ветер Осени. Kaj ĉirkaŭ 14 minuto komencas sekva kanto. Mi aŭskultis, aŭskultis kaj pensis, ke eble mi konas de ie tiun melodion. Ĝi tre similas al irlanda muziko. Mi decidis kontroli, ĉu ankaŭ Beltaine, pola grupo ludanta keltan muzikon, ne ludis tion. Kaj mi trafis! Tiu estis "Bring to the boil" de pola Beltaine! Mi aĉetis ilian KDn kun tiu ĉi kanto antaŭ kelkaj jaroj, kiam ili koncertis en Ŝĉavno-Zdruj. Mi eĉ ne sciis, ke ĝi estis poste uzita en pola komputila rolludo "The Wicher": Beltaine - Bring to the boil. Mi ŝategas librojn de Andrzej Sapkowski. Tiu muzikgrupo pli kaj pli mirigas min - ili estas de Rusio (al mi tre plaĉas rusa lingvo kaj mi interesiĝas pri tiu lando), ili kantas esperante! en muzika stilo, kiun mi ŝatas kaj ili ludas kanton de pola! muzikgrupo ludanta keltan! muzikon (mi ŝatas Irlandion kaj ĝian muzikon) el mia plej ŝatata rolludo pri Geralt. Tio ne eblas! Ideale, kion mi povas voli plu?

---

Niedawno pisałam o rosyjskim zespole Ветер Осени, który śpiewa po esperancku. Obejrzałam kilka ich filmików na Youtube, np. ten: Wietier Osieni. I około 14 minuty zaczyna się kolejna piosenka. Tak słucham, słucham i myślę, że chyba znam skądś tę melodię. Bardzo przypomina muzykę irlandzką. Postanawiam sprawdzić, czy nie grał tego też polski zespół Beltaine, grający muzykę celtycką. I trafiłam! To był cover "Bring to the boil" polskiego Beltaine! Kupiłam ich płytę z tą piosenką przed kilku laty, kiedy koncertowali w Szczawnie-Zdroju. Nawet nie wiedziałam, że została ona później użyta w grze komputerowej "Wiedźmin": Beltaine - Bring to the boil. Uwielbiam książki Andrzeja Sapkowskiego. Ten zespół coraz bardziej mnie zadziwia - są z Rosji (bardzo podoba mi się język rosyjski i interesuję się tym krajem), śpiewają po esperancku! w stylu muzycznym, który lubię i grają utwór polskiego! zespołu grającego muzykę celtycką (lubię Irlandię i jej muzykę) wykorzystany w mojej ulubionej grze o wiedźminie Geralcie. To niemożliwe! Idealnie, czego można chcieć więcej?

"Jestem psem, zaczynam się łbem"

Multe mi laboris lastatempe. Ekzemple mi devis promeni kun hundo de fama pola aktorino:) Miaj kunlaborantoj estas mojosaj, sed nia nova estrino estas iomete freneza. Hieraŭ mi vizitis laborejon nur por lasi kelkajn aĵojn kaj eble partopreni spektaklon. Kiam ŝi min ekvidis, tuj demandis, ĉu mi volas labori en tiaj vestaĵoj. Bonŝance mi ne volis. Nenio plaĉas al ŝi, ĉiuj devas agi laŭ ŝia volo. Kelkaj personoj diris jam, ke ili ne plu volas labori ĉi tie, se nenio ŝanĝiĝos. Mi certe restos ĝis fino de jaro. Kio estos en januaro, mi ankoraŭ ne scias.
Mia patrino estas en malsanulejo. Ili faras kelkajn ekzamenojn. Mi esperas, ke ĉio estos bone.
Mi plu senĉese aŭskultas Lao Che. Titolo de hodiaŭa skribaĵo devenas de ilia kanto "Jestem psem" teorie pri hundo, sed ne nur. Kaj malsupren mi skribis pole mallongan fragmenton de pri disŝirita pino, kiu aŭskulteblas ĉi tie:"Idzie wiatr"

---

Dużo pracowałam ostatnio. Musiałam np. spacerować z psem pewnej znanej polskiej aktorki:) Moi współpracownicy są super, ale nasza nowa szefowa jest trochę szalona. Wczoraj byłam w pracy tylko po to, żeby zostawić kilka rzeczy i może iść na spektakl. Kiedy ona mnie zobaczyła, od razu zapytała, czy mam zamiar pracować w tym ubraniu. Na szczęście nie miałam. Nic się jej nie podoba, wszystko musi być po jej myśli. Kilka osób powiedziało już, że nie chce dalej tu pracować, jeśli nic się nie zmieni. Ja zostanę na pewno do końca roku. Co będzie w styczniu, jeszcze nie wiem.
Moja mama jest w szpitalu. Robią jej kilka badań. Mam nadzieję, że wszystko będzie w porządku.
Dalej słucham bez przerwy Lao Che. Tytuł notki pochodzi z piosenki pozornie o psie z nowej płyty. A oto krótki fragment piosenki o rozdartej sośnie, której można posłuchać tutaj: "Idzie wiatr"

Wiatr pięść podniesie, zadrży w pniu mym serducho
Posoka po korze wąską ścieknie strugą
Idzie wiatr, a z nim ułożyć się nie idzie
Idzie wiatr, idzie.
Liść na liściu nie zostanie po całym tym szajsie
Wiatr pochowa mnie tak, że mnie nikt nigdy nie znajdzie
Była jedna sosna wiecznie rozdarta na połowę
Wiatr zwalił jej pień i wyrżnął "lowe crowe"
Zawyje zawierucha, świat obróci w perzynę
Kto tam będzie pamiętał mnie i moją sośninę
Bić będą gromy, świat wprost trafi szlag
Kto tam będzie pamiętał mnie albo mój brak.

La stelplena ĉielo super mi...

Plu ravas min "Soundtrack". Ambaŭ, melodioj kaj tekstoj, estas mojosaj. Mi malkovras aludojn al aliaj verkoj. Mi jam trovis kelkajn, sed certe ne ĉiujn. En kanto "Jestem psem"(="mi estas hundo") estas vortoj, kiuj laŭ mi povas deveni el kanto "Gdy odwalę kitę". Ĝi estas pola versio de ĉeĥa kanto de Jaromir Nohavica. Vortoj el kanto "Zombi!": "Niebo gwiaździste nade mną, a ząb zombi we mnie"(="La stelplena ĉielo super mi kaj dento de zombio en mi" estas fama diraĵo de Immanuel Kant. Kompreneble sen zombio:) En kanto "Govindam" pri Patrino-Tero estas fragmento de barata preĝo:

Govidam adi purusam
Tam aham bajami

Ĝi signifas pli malpli "Mi adoras Govindon, la praa Mastro", ĉar mi mem tion tradukis, kiam ne trovis rete esperantan version. En lasta kanto "Idzie wiatr"(="iras vento") temas pri "rozdarta sosna"(="disŝirita pino"). Tio estas fama pola simbolo el libro "Senhejmaj homoj" de Stefan Żeromski. En sama kanto estas ankaŭ vortoj "liść na liściu nie zostanie(="folio sur folio ne restos") kaj ili devenas el biblia frazo "ne restos ĉi tie ŝtono sur ŝtono". Tio verŝajne ne estas fino de miaj malkovroj, ne ĉiuj vortludoj estas tuj videblaj.

---

Dalej zachwycam się "Soundtrackiem". I melodie, i słowa, są super. Odkrywam aluzje do innych utworów. Znalazłam już kilka, ale na pewno nie wszystkie. W piosence "Jestem psem" są słowa:

Bujałem się po świecie jeszcze cztery wiosny bite,
Ale od groma soliłem, więc odwaliłem kitę.

Według mnie mogą one pochodzić z piosenki "Gdy odwalę kitę" Jaromira Nohavicy. Słowa z piosenki "Zombi!": "Niebo gwiaździste nade mną, a ząb zombi we mnie" to przekształcony znany cytat z Immanuela Kanta "Niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie". W piosence "Govindam" o Matce-Ziemi jest fragment indyjskiej modlitwy, który oznacza mniej więcej tyle, co "Wielbię Pierwotnego Pana Govindę". W ostatniej piosence "Idzie wiatr" mowa o rozdartej sośnie, znanym motywie z "Ludzi bezdomnych" Stefana Żeromskiego. W tym samym utworze są również słowa "liść na liściu nie zostanie" odnoszący się do biblijnej frazy "nie zostanie tu kamień na kamieniu". Prawdopodobnie to jeszcze nie koniec moich odkryć, nie wszystkie gry słów są od razu widoczne.

Premiero de "Sountrack"

Finfine mi aĉetis "Soundtrack" de Lao Che. Kiam mi ĝin funkciigis unuan fojon, mi ne sciis, ĉu ĝi plaĉas al mi. Sed ju pli longe mi ĝin aŭskultas, des pli ĝi plaĉas al mi. Mi malkovras novajn metaforojn kaj kaŝitajn sencojn de tekstoj. Tre plaĉas al mi muziko, mi jam preskaŭ ĉiujn kantojn povas zumi. Tio estas fenomeno de Lao Che, ke mi kutime ne aŭskultas ekzemple elektronikan muzikon aŭ repon, sed se ili tion registros, tio preskaŭ ĉiam plaĉas al mi. Kaj kompreneble tekstoj de Spięty estas geniaj, mi bedaŭras, ke mi mem ne povas tiel skribi. Li dum skribado pri vere gravaj temoj uzas tiel maloftajn vortojn kaj metaforojn. Ili estas simplaj, sed ofte en etaj formoj kiel "-ĉjo","-njo" kaj raraj en tiu konteksto. Kaj kantoj estas plenaj je aludoj al literaturo, filmo kaj muziko. Nun miaj plej ŝatataj kantoj el nova disko estas "Idzie wiatr", "Dym", "Jestem psem" kaj "Govindam". Poste tio povas ŝanĝiĝi. Malsupre en pola versio estas mallonga fragmento de kanto "Dym", mi ne scipovas ĝin traduki al Esperanto.

Wreszcie kupiłam "Soundtrack" Lao Che. Kiedy włączyłam go pierwszy raz, nie wiedziałam, czy mi się podoba. Ale im dłużej go słucham, tym bardziej mi się podoba. Odkrywam nowe metafory i ukryte sensy tekstów. Bardzo podoba mi się muzyka, mogę już zanucić prawie wszystkie piosenki. To jest fenomen Lao Che, że zwykle nie słucham muzyki elektronicznej albo rapu, ale jeśli oni to nagrają, to prawie zawsze mi się to podoba. I oczywiście teksty Spiętego są genialne, żałuję, że sama nie umiem tak pisać. Podczas pisania o bardzo ważnych tematach Spięty używa niespotykanych w tych kontekstach słów i metafor. Są to proste słowa, ale często w formie np. zdrobnień. Nigdy nie nazwałabym Noego "ptysiem miętowym":) Piosenki pełne są aluzji do literatury, filmu i muzyki. Teraz z nowej płyty najbardziej podobają mi się "Idzie wiatr" z rozdartą sosną Żeromskiego, "Dym", "Jestem psem" oraz "Govindam". Później może się to zmienić. Oto fragment piosenki "Dym":

Rzuciłem palenie i Kościół też,
Do pierwszego czasem wracam, do drugiego nie.
Jak Spięty Bogu, tak Bóg Spiętemu,
Bądź miłościw niegrzecznemu.

Nie jestem łatwy w związkach - to jedno,
A w tych wyznaniowych, to już na pewno.
Kiedy wspólnota ramieniem mnie garnie,
Niby się tulę, a trzymam gardę.
Nie usłyszałem w Twym Domu głosu,
Nie było głosu, za wyjątkiem pogłosu.
Na głowę sypano mi tam popiół,
Popiół, a obiecano mi opium.

Traduki aŭ ne traduki? Jen la demando

Jam antaŭ longe mi rimarkis problemon ĉe mia blogo. Mi skribas unue esperante kaj poste mi penas pli malpli traduki tion en pola. Kompreneble ne ĉio estas tradukebla laŭ vorte, sed mi almenaŭ ĝeneralan sencon volas redoni. Mian Esperanto ankoraŭ mi mem ne povas juĝi, ĉar mi ne sufiĉe bone ĝin konas, mi komencis lerni antaŭ 10 monatoj kaj mi plu de tempo al tempo eraras. Tiu blogo estas loko, kie mi povas eklerni kiel skribi esperante sen eraroj kaj kontroli, kiel ŝanĝiĝas mia Esperanto dum pasanta tempo.
Sed mian polan mi povas prijuĝi, ĉar mi estas denaska uzantino kaj laŭ mi ĝi ne estas bonstila, videblas, ke tio estas traduko. Mi nun ne scias, kiel solvi tiun problemon. Se mi skribos aparte esperante kaj pole, samaj pensoj, sed sen rekta tradukado, tekstoj povas pli diferenci. Se mi plu daŭrigos skribadon per mia nuntempa metodo, polaj fragmentoj povas esti malbonstilaj kaj mi ne havas multe da tempo por korekti ĉion. Mi devas tion ankoraŭ pripensi kaj elekti ion finfine.

---

Juz dawno zauważyłam problem na moim blogu. Piszę najpierw po esperancku, a później staram się to mniej więcej przetłumaczyć na polski. Oczywiście nie wszystko da się przetłumaczyć dosłownie, ale chcę oddać przynajmniej ogólny sens. Mojego esperanta jeszcze nie mogę sama osądzić, bo nie znam go wystarczająco dobrze, zaczęłam uczyć się 10 miesięcy temu i w dalej od czasu do czasu popełniam błędy. Ten blog jest miejscem, gdzie mogę naŭczyć się pisać po esperancku bezbłędnie i sprawdzić, jak zmienia się moje esperanto wraz z upływającym czasem.
Mogę jednak osądzić mój polski, bo używam go od urodzenia i według mnie nie piszę w dobrym stylu, widać, że to tłumaczenie. Nie wiem teraz, jak rozwiązać ten problem. Jeśli będę pisać osobno esperancką i polską wersję, te same myśli, ale nie jako bezpośrednie tłumaczenie, teksty mogą bardziej się różnić. Jeśli będę kontynuować pisanie moją obecną metodą, polskie fragmenty mogą być w nienajlepszym stylu, a nie mam dużo czasu, żeby wszystko poprawić. Muszę to jeszcze przemyśleć i coś ostatecznie wybrać.