Tempo de decidoj

Mi revenis el Sardio. Bonŝance ne okazis aviadila katastrofo ktp. Estis bone. Poste mi vizitis ankaŭ Pollandon por unu tago, do fakte mi preskaŭ pli longe vojaĝis ol mi estis en mia hejmo. Kaj kompreneble mi pagis multege kontraŭ biletoj.
Alvenas tempo de grandaj decidoj. Malfacilaj, ŝanĝvivaj decidoj. Kaj riskaj. Kiujn malfacile poste ŝanĝi. Nun estas tempo de pripensado. Konsiderado de avantaĝoj kaj malavantaĝoj. Kaj neniam estos plena ĝojo. Bezonatas kompromiso. Ne tiom facila kompromiso.

---

Wróciłam z Sardynii. Na szczęście nie było żadnej katastrofy samolotu ktp. Było dobrze. Później wpadłam też do Polski na jeden dzień, więc właściwie dłużej trwała podróż niż byłam w domu. I oczywiście wydałam mnóstwo na bilety.
Zbliża się czas wielkich decyzji. Trudnych, zmieniających życie decyzji. I ryzykownych. Które trudno później odwrócić. Teraz jest czas na przemyślenia. Rozważenie plusów i minusów. I nigdy nie będzie pełnej radości. Potrzeba kompromisu. Nie tak łatwego kompromisu.

Germana JES

Mi jam estas en Pollando kelkaj tagoj kaj postmorgaŭ mi forveturas al JES en Germanio. Interese, ke Germanio estas lasta de najbaroj de Pollando, kiun mi ne vizitis, kvankam ĝi estas preskaŭ la plej proksima. Mi estis jam en Ĉeĥio, Slovakio, Ukrainio, Belorusio, Litovio, Rusio kaj en Germanio mi neniam estis pli longe ol kelkaj horoj. Unua foje mi estis dum iu E-renkontiĝo en Zgorzelec-Goerlitz, do mi nur promenis iomete tra Goerlitz, dua foje kiam mi veturis kun amikoj al festivalo Woodstock en Pollando, ni parte veturis tra Germanio, sed nur apud la limo. Do nun estos mia unua fojo en Germanio, mi estos tie ĉirkaŭ semajno. Mi eĉ komencis relerni la germanan, bedaŭrinde iomete tro malfrue.
Dum tiu lasta semajno mi faris kelkajn aferojn, kiujn mi devis fari. Ekzemple mi nuligis mian bankokonton, mi aĉetis kelkajn aferojn (fakte mi tro multe elspezis, sed por ekskuzi sin mi diras, ke neniu scias, kiam mi denove estos en Pollando). Mi aĉetis inter alie ludojn kaj ĵetkubojn (ambaŭ ludojn mi uzis kun polaj amikoj - unu estas Sabotisto pri gnometoj en minejo kaj dua estas Ĵangala Rapideco - temas pri bestoj). Ĵetkubojn mi aĉetis por nia rolludo. Krome mi aĉetis kelkajn librojn por lerni lingvojn - ekzemple francan gramatikon, germanaj kaj svedaj konversacioj kaj novan lernolibron por la litova lingvo. Mi aĉetis ankaŭ kelkajn mapojn, mi planas ilin uzi. Nun mi nur devas pripensi, kiel paki ĉion en mia dorsosako kaj porti tion antaŭe al Germanio kaj poste al Slovakio. Malfacila tasko, ĉar mi planas preni ankoraŭ multe da aliaj aĵoj.
Kaj unu penso tre ĝenerala. Kiam vi ŝatas kaj amas kelkajn lokojn, vi ĉiam sopiras kaj ĉiam parto de via koro bedaŭras, ke ne estas nun en alia loko. Kiam mi estis en Slovakio, mi sopiris al Pollando. Nun mi estas ĉi-tie, sed mi sopiras al Vroclavo, al Bjalistoko kaj al Slovakio. Mi vere bedaŭras, ke ne eblas esti en kelkaj lokoj samtempe. Aŭ ke vojaĝo ne daŭras nur kelkaj minutoj, por ke mi povu viziti ĉiujn amatajn lokojn. Biletoj kostas tiel multe, ke eĉ se mi havas tempon, mi ne povas tro ofte vojaĝi, ĉar mi ne volas bankrotiĝi. Ekzistas solvo - ĉiam sidi hejme, sed por mi tio ne efikas, ĉar hejme mi pensas, kien vojaĝi denove.

---

Jestem już w Polsce kilka dni i pojutrze jadę do Niemiec na JES. Ciekawe, że Niemcy są ostatnim sąsiadem Polski, którego nie odwiedziłam, mimo że jest prawie najbliżej. Byłam już w Czechach, Słowacji, Ukrainie, Białorusi, Litwie, Rosji a w Niemczech nigdy nie byłam na dłużej niż kilka godzin. Pierwszy raz podczas jakiegoś E-spotkania w Zgorzelcu-Goerlitz, to pospacerowałam tylko trochę po Goerlitz, drugi raz po drodze na Woodstock, bo częściowo jechaliśmy ze znajomymi przez Niemcy, ale tuż przy granicy. To teraz będzie mój pierwszy normalny wyjazd do Niemiec, będę tam ok. tydzień. Nawet zaczęłam sobie powtarzać niemiecki, niestety trochę już za późno.
Przez ostatni tydzień załatwiłam kilka spraw, którymi musiałam się zająć. Np. zlikwidowałam konto w banku, kupiłam kilka rzeczy (właściwie wydałam za dużo, ale żeby się usprawiedliwić, mówię sobie, że nie wiadomo, kiedy znowu będę w Polsce). Kupiłam m.in. gry i kości do rzucania (w obie gry grałam z polskimi znajomymi - pierwsza to Sabotażysta o krasnoludach w kopalni, a druga to Jungle Speed, podobna do Prawa Dżungli, ale kupiłam inną wersję ze zwierzętami). Kości kupiłam do naszej gry RPG. Oprócz tego kupiłam też kilka książek do nauki języków - np. gramatykę francuską, rozmówki niemieckie i szwedzkie oraz nowy podręcznik do litewskiego. Kupiłam też kilka map, planuję je wykorzystać. Teraz muszę tylko przemyśleć, jak zapakować to wszystko do mojego plecaka i dotrzeć z tym do Niemiec, a później na Słowację. Trudne zadanie, tym bardziej, że planuję zabrać jeszcze sporo innych rzeczy.
Jedna myśl bardzo ogólna. Kiedy lubisz lub kochasz kilka miejsc, zawsze tęsknisz i część Twojego serca żałuje, że nie jest gdzie indziej. Kiedy byłam na Słowacji, tęskniłam za Polską. Teraz jestem tu, ale tęsknię za Wrocławiem, Białymstokiem i za Słowacją. Naprawdę żałuję, że nie można być w kilku miejscach jednocześnie. Albo że podróż nie trwa kilka minut, tak żeby można było odwiedzić wszystkie ukochane miejsca. Bilety kosztują tyle, że nawet jeśli mam czas, nie mogę zbyt często jeździć, bo nie chcę zbankrutować. Istnieje rozwiązanie - ciągle siedzieć w domu, ale w moim przypadku to nieskuteczne, bo w domu myślę o tym, gdzie znowu można pojechać.

Rekroĉtrikita

Iam mi skribis, ke mi komencis denove kroĉtriki. Mi malkudris kaj refaris bluzon, kiun mi faris antaŭ unu jaro, sed ĝi estis tro malgranda por mi. Nun ĝi estas pli taŭga. Eble poste mi donos ankaŭ fotojn, mi devas ĝin lavi.
Kio okazas krom tio? Nu, mi devas decidi. Multe decidi. Kaj mi jam lacas je tio. Ĉefa decido estas, kie mi volas vivi dum venonta jaro. Tio devigas ankaŭ sekvajn decidojn, depende de tio, kion mi elektos.
Mi skribis ankaŭ sekvan mallongan artikolon, kiun mendis de mi firmao. Bedaŭrinde tio estas tro malmulte, ege tro malmulte. Kaj mi entute ne scias, kiam mi ekvidos tiun monon.
En Slovakio mi ekhavis ankaŭ interesan ideon pri kreado de diversaj aĵoj kiel ekzemple juvelaro. Sed mi ankoraŭ ne kontrolis prezojn de materialoj kaj fakte mi ne certas, ĉu mi scipovas ion tian krei. En slovaka librovendejo tio ŝajnis sufiĉe facila, sed kia estas vere, mi ne scias.

---

Kiedyś pisałam, że zaczęłam znowu szydełkować. Sprułam i zrobiłam od nowa bluzkę, którą skończyłam rok temu, ale była za mała na mnie. Teraz lepiej pasuje. Może później wrzucę też fotki, najpierw muszę ją uprać.
Co po za tym? No, znowu muszę decydować. Dużo decydować. I już jestem tym zmęczona. Główna decyzja dotyczy tego, gdzie chcę żyć w ciągu najbliższego roku. To pociąga za sobą kolejne decyzje i zależy od tego, co ostatecznie wybiorę.
Napisałam też kolejny artykuł zamówiony przez firmę. Niestety to za mało, dużo za mało. I nie mam pojęcia, kiedy zobaczę te pieniądze i czy w ogóle je zobaczę.
Na Słowacji wpadła mi w ręce książka o robieniu różnych rzeczy z takiej masy plastycznej, np. biżuterii. Ale jeszcze nie sprawdziłam cen materiałów i nie jestem pewna, czy mam talent w tym kierunku. W słowackiej księgarni wydawało się to całkiem proste, ale jakie jest naprawdę, nie wiem.

Blindulo

Fakte pasis nur 3 monatoj de nova jaro kaj jam tiel multe da malbonaĵoj okazis, ke mi timas, ke 2014 jaro gajnos kontraŭ 2013 jaro en konkurso por la plej malbona jaro de mia vivo. Hieraŭ mi revenis al mia hejmurbo kaj mi iris laŭ mia kutima vojo de stacidomo al mia hejmo. Sed meze de ĝi mi ekvidis, ke mankas ponto. Sube estis rivero, kiun mi ne povis trapasi, do mi devis reveni kaj trovi alian vojon. Kaj tio estis nur komenco. Kiam mi finfine atingis hejmon, mi eksciis, ke mia hundo iĝis blinda. Li jam vidas nenion kaj hodiaŭ mi unuan fojon lin promenigis ekde kiam tio okazis. Tio estis samtempe trista kaj ridinda afero. Li ne povas normale iri, ĉar li nenion vidas, do li ofte faras ion strangan aŭ batas sin je io.

Hodiaŭ mi eksciis, ke unu el miaj grandaj revoj eble neniam realiĝos. Kiam mi estis je dua jaro de mia studado, do pli malpli kvin jaroj antaŭe, mi partoprenis lecionon pri "Krimeaj sonetoj" de Adam Mickiewicz. Mia amiko prelegis tiam pri sia vojaĝo al Krimeo, li montris fotojn ktp. Tiam mi jam iomete lernetis rusan lingvon kaj mi ekrevis, ke mi devas viziti Krimeon. Mi eĉ planis tutan vojaĝon, kontrolis trajnojn, multe legis pri Krimeo mem kaj pri Ukrainio. Eĉ por mia naskiĝtago mi ricevis gvidlibron tra Krimeo. Bedaŭrinde dum jaroj mi ne sukcesis trovi ĝustan tempon, monon kaj homojn, kun kiuj mi povus veturi. Kaj hodiaŭ pro decido de Putin ŝajnas al mi, ke mi jam neniam sukcesos viziti Krimeon. Mi ne emas pagi kontraŭ vizo al ŝtato, kiu kontraŭ mia volo kaj kontraŭ volo de preskaŭ tuta mondo ŝtelis parton de alia sendependa lando. Nu, mi tre bedaŭros pro tio, sed mi havas aliajn revojn kaj vizitindajn lokojn. Iel mi travivos. Sed mi ne imagas, kion faros nun loĝantoj de Krimeo, kiuj ne konsentas iĝi parto de Rusio. Decido estas nekredeble malfacila - resti en sia hejmo kaj alkutimiĝi, ke ĝi jam estas alia lando aŭ lasi ĉion kaj forveturi al Ukrainio. Mi ne scias, kion farus mi mem en simila situacio. Ke ekzemple mia hejmurbo nun iĝus parto de Germanio. Mi amas mian hejmurbon kaj mi ne volus ĝin forlasi, sed samtempe mi ne volus vivi en Germanio. Ege malfacila decido. Eble mi povus vivi en alia parto de Pollando, sed mi preferus, ke tio estus mia propra elekto, ne ordono de iu kruela diktatoro.
Kaj krome mi dum hodiaŭa renkontiĝo kun amikoj eksciis, ke eble mi tro rapide ĝojis, ke mi estas sana. Ĉar eble mi estas malsana je alia malsano. Espereble ne, tamen verŝajne mi devos tion kontroli. Do jes ja, tre bona jaro ekde komenco.

---

Właściwie minęły dopiero niecałe 3 miesiące nowego roku, a już tyle złych rzeczy się wydarzyło, że boję się, że rok 2014 pobije na głowę rok 2013 w konkursie na najgorszy rok mojego życia. Wczoraj wróciłam do rodzinnego miasta i szłam z buta trasą, którą zwykle wracam z dworca do domu. Ale w połowie drogi zorientowałam się, że nie ma mostu, którym zwykle przechodziłam. W dole była rzeka, w której nie miałam zamiaru się kąpać, więc musiałam się wrócić i znaleźć jakąś inną drogę dookoła. A to był dopiero początek. Kiedy wreszcie dotarłam do domu, dowiedziałam się, że oślepł mój pies. Nic już nie widzi i dzisiaj pierwszy raz byłam z nim na spacerze od czasu, kiedy to nastąpiło. To było jednocześnie smutne i śmieszne. Nie może normalnie chodzić, więc robi dziwne rzeczy albo się obija o wszystkie możliwe przeszkody.
Dzisiaj dowiedziałam się, że jedno z moich wielkich marzeń prawdopodobnie nigdy się nie zrealizuje. Kiedy byłam na drugim roku studiów, czyli mniej więcej pięc lat temu, uczestniczyłam w zajęciach na temat "Sonetów krymskich" Mickiewicza. Znajomy przygotował prezentację o swojej podróży na Krym, pokazywał zdjęcia itp. Wtedy już trochę uczyłam się rosyjskiego i zamarzyło mi się, że muszę kiedyś odwiedzić Krym. Nawet zaczęłam już planować podróż, sprawdzać pociągi, czytać o samym Krymie i o Ukrainie. Nawet dostałam na urodziny przewodnik po Krymie. Niestety przez lata nie znalazłam czasu, pieniędzy ani ludzi, z którymi mogłabym tam pojechać. A dzisiaj Putin swoją jedną decyzją przekreślił to moje marzenie, bo prawdopodobnie już nigdy Krymu nie odwiedzę. Nie zamierzam płacić za wizę państwu, które wbrew woli mojej i większej części świata zajęło część innego niepodległego państwa. Cóż, bardzo żałuję, że raczej tam nie pojadę, ale mam też inne marzenia i inne miejsca, które chciałabym odwiedzić. Jakoś przeżyję. Ale co mają zrobić teraz mieszkańcy Krymu, którzy nie chcą stać się częścią Rosji? Stoją teraz przed niewyobrażalnie trudną decyzją - zostać w domu i przyzwyczaić się, że teraz to już inny kraj czy zostawić wszystko i wyjechać w poszukiwaniu nowego domu na Ukrainie. Nie wiem, co bym zrobiła w podobnej sytuacji. Np. moje miasto stałoby się częścią Niemiec. Kocham moje miasto i nie chciałabym go opuszczać, ale z drugiej strony nie chciałabym też żyć w Niemczech. Bardzo trudna decyzja. Może mogłabym żyć w innej części Polski, ale wolałabym, żeby to był mój własny wybór, a nie rozkaz jakiegoś okrutnego dyktatora.
I dzisiaj dowiedziałam się też podczas spotkania ze znajomymi, że być może za wcześnie się cieszyłam, że jestem zdrowa. Bo możliwe, że jestem chora na coś innego. Mam nadzieję, że nie, ale mimo wszystko wolę to sprawdzić. Nie no, świetny jest ten pierwszy kwartał, nie ma co.

Sana

Mi jam ricevis rezultojn de ekzameno kaj bonŝance mi ne estas malsana. Sed tamen post duonjaro mi devas reveni kaj ripeti ĝin. Kaj krome evidentiĝis, ke mi verŝajne devas viziti kuraciston, eĉ se mi ne estas malsana. Mi eĉ iomete timas, ke ili sendis kaptordonan leteron kontraŭ mi. Nu, espereble ne. Hodiaŭ aŭ morgaŭ mi revenos kaj komencos ordoni aferojn kaj prepariĝi por transloĝiĝo. Mi ne emas tion fari, sed jam venis la tempo. Kaj fakte duonjare post kiam ĝi povis okazi, do mi jam plilongigis ĝin je kelkaj monatoj.
Hieraŭ matene mi iomete ekskursis kaj kiam mi revenis kaj ŝaltis komputilon, mi eksciis, ke eblas milito inter Ukrainio kaj Rusio. Kaj tio tre timigas min. Fakte jam ekde longe mi timis, ke povas okazi ie milito, sed mi neniam pensis, ke tiel proksime kaj tiel frue. Mi pensis, ke eble dum mia vivo ne estos ia milito ĉirkaŭ Pollando, sed nun mi ne certas. Espereble ĉion fiksos diplomatoj, Rusio nur minacos, sed ne atakos vere Ukrainion. Mi aŭdis hieraŭ, ke iu usona politikistoj volas translokigi armeon de NATO ĉe polaj landlimoj, kiuj samtempe estas landlimoj de NATO. Tio signifas, ke li kredas, ke ne eblas jam savi Ukrainion kaj oni povas nur plifortigi defendon de membrojn de NATO. Kaj hieraŭ mi parolis kun konata ukraino, kiu volontulas nun en Pollando ekde aŭtuno ĝis junio. Se milito vere okazos, verŝajne li devos reveni al sia lando por defendi ĝin, ĉar armeo lin vokos. Por mi tiu situacio estas tute nekredebla. Ankoraŭ kelkaj semajnoj antaŭe ni vivis en sufiĉe paca mondo, protestoj ĉe Placo de Sendependeco komenciĝis jam en novembro, sed je la komenco ili estis tute pacaj. Nun eĉ se vera milito ne okazos, jam estas multe da dividoj ktp. ĉar ekzemple parto de poloj subtenas Ukrainion kaj alia parto diras, ke protestantoj mem kulpas ktp. Do estas strange, ĉar eĉ kelkaj konataj de mi rusoj pli subtenas ukrainoj ol sia registaro kaj ili tre kontraŭas militon. Mi sekvas novaĵojn kaj esperas, ke ĉio solviĝos per diplomata vojo kaj baldaŭ Eŭropo revenos al harmonio.

---

Odebrałam już wyniki badań i na szczęście nie jestem chora. Ale za pół roku i tak muszę wrócić i powtórzyć badania. Okazało się też, że prawdopodobnie i tak będę musiała odwiedzić lekarza, nawet jeśli nie jestem chora. Trochę nawet się boję, że już wysłali za mną list gończy. No, miejmy nadzieję, że nie. Dzisiaj albo jutro wrócę porządkować swoje sprawy i przygotowywać się do przeprowadzki. Nie chce mi się tego robić, ale nadszedł już czas. I tak właściwie odwlekłam to już o pół roku, bo na dobrą sprawę powinnam była wyprowadzić się już pół roku temu.
Wczoraj rano zrobiłam sobie wycieczkę, a kiedy wróciłam i włączyłam komputer, dowiedziałam się, że możliwa jest wojna między Ukrainą i Rosją. Boję się tego. Właściwie już od dawna się bałam, że gdzieś może nastąpić wojna, ale nigdy nie myślałam, że tak blisko i tak szybko. Myślałam, że może za mojego życia nie doczekam wojny w bliskim sąsiedztwie Polski, ale teraz nie jestem już tego taka pewna. Mam nadzieję, że wszystko załatwią dyplomaci, Rosja tylko grozi, ale nie zaatakuje naprawdę Ukrainy. Słyszałam wczoraj, że jakiś amerykański polityk proponuje przetransportować wojska NATO na polską granicę, która jednocześnie jest granicą NATO. To znaczy, że wierzy on, że niemożliwe już jest uratowanie Ukrainy i można jedynie wzmocnić zdolności obronne członków NATO. Wczoraj rozmawiałam też ze znajomym Ukraińcem, który jest teraz wolontariuszem w Polsce od jesieni do czerwca. Jeśli wojna naprawdę się zacznie, prawdopodobnie będzie on musiał wrócić do swojego kraju, żeby go bronić, zostanie powołany do wojska. Nie mogę uwierzyć w to, co się dzieje. Jeszcze kilka tygodni temu żyliśmy w dość spokojnym świecie, protesty na Majdanie zaczęły się już w listopadzie, ale na początku były całkowicie pokojowe. Teraz nawet jeśli prawdziwa wojna nie nadejdzie i tak jest już dużo podziałów itp., bo np. część Polaków wspiera Ukrainę, a inna część mówi, że protestanci sami są sobie winni itp. To dziwne. bo nawet kilku znajomych Rosjan wspiera bardziej Ukraińców niż swój rząd i sprzeciwia się wojnie. Śledzę wiadomości i mam nadzieję, że wszystko zostanie rozwiązane na drodze dyplomatycznej, a Europa wkrótce wróci do harmonii. 

Naskiĝtago de Mozart

En tiu ĉi semajno mi havis naskiĝtagon. Kaj mi festis ĝin same kiel en pasinta jaro, do en Bjalistoko:) Sed estis malgranda diferenco, ĉar en pasinta jaro mi ne konis iu ajn en tiu ĉi urbo, mi simple vagadis sola. Kaj nun mi festis kun bjalistokanoj, sed iom neoficjale, ĉar mia amiko elpensis, ke ni ne festos mian naskiĝtagon, sed naskiĝtagon de Mozart:) Do estis strange, sed interese.
Mi plu praktikas, vere plaĉas al mi tiu laboro, mi nur bedaŭras, ke mi monon ne gajnas tie. Pri simila laboro mi revas. Hieraŭ mi malfruiĝis je unu horo, ĉar mia vekhorloĝo ne sonoris, sed verŝajne neniu tion rimarkis:) Ideala laboro:) Kaj ne nur pro tio, ili vere estas tre helpemaj, mi ĉiam ricevas ilian opinion pri mia laboro, do mi scias, kion mi faris bone kaj kion mi povas plibonigi.
***
Mi komencis skribi tiun antaŭan parton antaŭ kelkaj tagoj. Ekde tiam kelkaj aferoj ŝanĝiĝis. Mi jam revenis hejmen. Kaj mi eksciis ion malbonan pri mia sano. Tio ne estas ankoraŭ certa, tamen situacio estas iom serioza. Verŝajne mi estos devigita ankoraŭ kelkfoje reveni al Bjalistoko, oni telefonos al mi kaj informos min kiam. La plej malbone, ke en afero temas ne nur pli mi, sed ankaŭ pri kelkaj aliaj personoj kaj mi ne scias, ĉu mi devas informi ilin aŭ ne. Fakte mi nenion jam scias, ĉio tio estas por mi tute nekredebla. Mi esperis, ke nova jaro estos pli bona ol antaŭa, sed verŝajne ĝi jam de komenco decidis gajni titolon de la plej malbona jaro kaj atakis jam en januaro.
Hieraŭ mi partoprenis renkontiĝos de lituanistoj. Ĉefa kaŭzo de nia kunveno estis vizito de nia amiko, kiu nun studas en alia urbo. Ilia rakonto estis ridinda kaj trista samtempe. Laŭ liaj vortoj en tiu lernejo nenio ŝanĝiĝis ekde cent jaroj. Kaj tiu loko ŝajnas esti infero, almenaŭ por homoj kiuj pensas libere kaj mem vidas stultecon de ĝiaj reguloj. Ekzemple ne eblas tie kontraŭi. En iu ajn afero, pri iu ajn temo. Vere, surtera infero laŭ mi. Kaj homoj mem tion elektas, nekredeble.
Do, anstataŭ ricevi inviton al laboro, je kio mi atendis, oni telefonis al mi kaj diris, ke eble mi estas malsana. En mia vivo jam antaŭe estis tohuvabohuo, do nun mi eĉ ne scias, kiel nomi tion. Ĉiu parto de mia vivo estas fuŝa, fuŝega eĉ. Kaj kion fari? Mi ne havas ideon.

---

W tym tygodniu miałam urodziny. I świętowałam je tak samo jak w zeszłym roku, czyli w Białymstoku:) Ale była mała różnica, bo w zeszłym roku nikogo jeszcze nie znałam w tym mieście, po prostu włóczyłam się sama. A teraz świętowałam z białostoczanami, ale dość nieoficjalnie, bo przyjaciel wymyślił, że nie będziemy świętować moich urodzin, ale urodziny Mozarta:) Trochę dziwnie, ale ciekawie.
Dalej mam praktyki, naprawdę podoba mi się ta praca, żałuję tylko, że nie dostaję za to pieniędzy. Marzę o podobnej pracy. Wczoraj spóźniłam się o godzinę, bo budzik nie zadzwonił, ale najwyraźniej nikt tego nie zauważył:) Idealna robota:) I nie tylko z tego powodu, bo oprócz tego, że można się spóźniać, oni są naprawdę pomocni, zawsze dostaję informację zwrotną na temat tego, co zrobiłam. Wiem, co było dobrze, a co powinnam poprawić.
***
Zaczęłam pisać tę wcześniejszą część kilka dni temu. Od tego czasu parę rzeczy się zmieniło. Wróciłam już do domu. I dostałam złe wiadomości na temat mojego zdrowia. To jeszcze nie jest pewne, ale sytuacja jest dość poważna. Najprawdopodobniej będę musiała jeszcze kilka razy wrócić do Białegostoku, zadzwonią do mnie i poinformują mnie kiedy. Najgorzej, że w całą sprawę zamieszanych jest jeszcze kilka osób i nie wiem, czy powinnam je poinformować czy nie. Właściwie to nic już nie wiem, bo dalej nie wierzę, że to wszystko dzieje się naprawdę. Miałam nadzieję, że nowy rok będzie lepszy od poprzedniego, ale najwyraźniej już od samego początku podjął on wyzwanie, chce zgarnąć tytuł najgorszego roku i zaatakował już od stycznia.
Wczoraj wzięłam udział w spotkaniu lituanistów. Głównym powodem naszego zebrania była wizyta znajomego, który studiuje teraz w innym mieście. Jego opowiadanie było śmieszne i straszne jednocześnie. Według jego słów w tej szkole nic się nie zmieniło od stu lat. I wydaje mi się, że to jest piekło, przynajmniej dla ludzi, którzy swobodnie myślą i widzą głupotę tych wszystkich obowiązujących reguł. Przykładowo nie wolno się sprzeciwiać. Nieważne, w jakiej sprawie, na jaki temat. Po prostu nie i już. Serio, prawdziwe piekło na ziemi moim zdaniem. I ludzie sami się na to decydują, niewiarygodne.
Więc, zamiast dostać telefon z zaproszeniem na rozmowę kwalifikacyjną, na który wciąż czekam, dostałam telefon z informacją, że być może jestem chora. W moim życiu już wcześniej był wielki chaos, więc nie wiem nawet, jak nazwać to, co dzieje się teraz. Z żadnej części mojego życia nie mogę być zadowolona. I co zrobić? Nie mam pojęcia.

200 enskribaĵoj kaj resumo de 2013 jaro

Venis tempo por resumo de pasinta jaro. Kaj estas du okazoj por tio - antaŭ kelkaj tagoj ni festis Novjaron kaj tio estas mia ducenta enskribaĵo en tiu ĉi blogo. Do jen la resumo:
Mi vizitis multe da interesaj lokoj: Varsovion, Lodzon, Bjalistokon, Rigon, Talinon, slovakan Martin, festivalon Woodstock, Peterburgon, Hradec Kralove, Vilnon kaj multajn aliajn. En tiu ĉi jaro mi unuafoje veturis sola al alia lando - somere al Slovakio kaj vintre al Litovio. Parto de miaj polaj vojaĝoj mi ankaŭ pasigis sola, sed ne tute. Ekzemple en Varsovio mi hazarde ekkonis belorusoj kaj en Bjalistoko mi ekkonis multege da homoj. Bedaŭrinde mi ne sukcesis viziti Kartvelion, sed mi ekkonis unu kartvelo en Pollando.
Se temas pri studado kaj laboro - mi sukcese pasigis ekzemenoj dum vintra kaj somera sesio. Sed ia maniere mi ne plu studas. Tio estas por mi malfacila temo lastatempe. Tio estas ankaŭ unu el la plej strangaj okazaĵoj en mia vivo, samtempe mi sentas, ke tute normala. Fakte mi ne tro bedaŭras, nur pro familio eble, ĉar mi scias, ke mi iom trompigis ilin kaj mi sentas tre malbone pro tio. Mi plu laboras en koncertejo, dum jaro mi volontulis ankaŭ en du lokoj kiel korektistino, tio donis al mi iomete da sperto, eble ne tro serioza, sed pli bona ol nenia. Nun en januaro mi komencis praktikon en du novaj lokoj, do eble dank' al mia antaŭa volontulado, mi ne scias. Mi serĉas jam ekde kelkaj monatoj laboron, bedaŭrinde mi nenion trovis ankoraŭ. Pro tio mi sentas sin strange, mi ne povas ion ajn plani certe kaj sendube. Ĉar se iu telefonos al mi kun propono de laboro, mi devos tuj ŝanĝi ĉiujn planojn. Eble eĉ ŝanĝi loĝlokon.
Kie loĝi kaj vivi? Tio ankaŭ estis ĉefa demando de pasinta jaro. Mi ne scipovas elekti inter Vroclavo kaj Valbĵiĥo. Pro tio mi elpensis, ke eble Bjalistoko estos bona kompromiso. Nun mi atendas, kie mi trovos laboron. Mi pensis ankaŭ pri staĝumado en Slovakio, ĉar tio estas loko, kiun mi amas same kiel Vilno kaj Bjalistoko. Kaj post vojaĝo al Peterburgo mi preskaŭ certas, ke mi ne povus loĝi en Rusio. Tio estis mia dua vizito en tiu ĉi lando kaj al mi ŝajnas, ke mi ne eltenus vivi tie. Almenaŭ ne por longe.
En pasinta jaro okazis ankaŭ kelkaj malbonaj aferoj, ĉefe ligitaj kun mia familio. Mia patrino estis en malsanulejo, poste mia frato estis en malsanulejo kaj li pro tio ne plu povas labori en antaŭa loko. Mia hundo tre malsanas, ni jam pensis, ke li baldaŭ mortos, mi jam komencis adiaŭi lin en miaj pensoj. Tamen li plu vivas, sed li devas ĉiutage preni multekostajn medikamentojn. Sekva malbona afero, sed ne ligita kun sano, estis ŝtelo de mia telefono dum E-aranĝo.
Io pri interhomaj rilatoj. Neniam antaŭe mi sentis min tiel sola kiel en tiu ĉi pasinta jaro. Fakte mi nur en laborejo havis bonan kontakton kaj mi sentis sin bone, ĉar en universitato mi preskaŭ neniu konis de mia nova studgrupo. Same al Slovakio mi veturis tute sola kaj preskaŭ tutan semajnon pasigis sola, kvankam ĉirkaŭis min preskaŭ 200 potencialaj amikoj. Eble pro tiu soleco mi faris kelkaj aferojn, kiujn mi ne volis fari. Unuan aferon mi iel finis, malfacile sed verŝajne sukcese. Kaj dua persekutas min ĝis nun. Kaj donas ĝojon kaj doloron. Mi ne scias, kion pli ofte. Eble tempo helpos kaj normaligos situacion, sed nun mi tre stulte suferas kaj preskaŭ nenion povas fari kun tio. Nur atendi. Tute strange mi pasigis Kristnaskon. Ĉar mi ne revenis hejmen por festi kun mia familio. Mi restis kelkcent kilometrojn for kaj sidis kun alilandanoj, kiujn mi ekkonis apenaŭ kelkaj tagoj antaŭe. Tamen plaĉis al mi:) Kaj poste venis poloj kun multege da manĝaĵo, do fakte mi sentis min eĉ pli kristnaske ol en mia propra familio, kie tiu festo ĉiam ŝajnas al mi esti tiel nenatura. Tio estis mia unua Kristnasko ekster mia hejmo kaj laŭ mi la plej bona el ĉiuj krom tiuj dum mia infaneco.
Nun pri bonaj aferoj. Mi realigis mian revon, eĉ dufoje - mi partoprenis koncerton de rusa muzikgrupo Leningrad dum Woodstock festivalo kaj poste en Legnica. Mi pensis, ke tio neniam okazos kaj tiu jaro tute surprizis min. Des pli, ke ambaŭ koncertoj estis senpagaj. Mi vizitis Peterburgon, tio ankaŭ estis mia revo. Sed vojaĝo ne tiel plaĉis al mi, kiel mi esperis. Kialoj estis multaj, eble mi jam pri tio skribis. Stranga afero, ĉar tio neniam estis mia revo, sed mi gividis kurson de la pola dum lasta JES kaj tio tre ekplaĉis al mi. Dum SES mi ankaŭ gividis unu lecionon de la pola, sed ne estis tiel bone. Mi ne scias ankoraŭ, sed eble mi iel uzos tiun sperton kaj senton en estonteco. Reaktiviĝis mia skolta teamo - do tio ankaŭ estis mia revo, ĉar mi havas bonagajn memoraĵojn ligitaj kun tiuj homoj. Bedaŭrinde ni jam ne havas tiel multe da tempo en nia plenkreska vivo por renkontiĝi, malfacilas kolekti ĉiujn anoj en sama tempo kaj sama loko. Sed bone, ke ni almenaŭ de tempo al tempo renkontiĝas. Sekva afero - mia tiel nomata literata debuto:) Mi revis pri tio, certe jes. Sed mi neniam pensis, ke en tia formo kaj tiel rapide ĝi okazos. Ĉar mi ne skribis ion tre bonan. Tamen agrable estas ekvidi presitan sian nomon. Kaj eble tio estos bona komenco por aliaj verkoj, jam pli seriozaj. Tuwim ankaŭ debutis simile:) Lastatempe mi komencis ankaŭ iomete kuiri, ĉar mi preskaŭ entute ne scipovas. Ankaŭ kroĉtriki mi komencis, sen grandaj sukcesoj, sed se mi ekzercus iom pli, eble estus pli bone.
Do jen pli malpli ĉio el gravaj okazaĵoj de pasinta jaro. Kaj resumo estas tia - mi ne scias, ĉu mi iam ajn sentis min pli sola kaj pli perdita en mia vivo. Sed samtempe mi sentas min sufiĉe bone (krom momentoj kiam mi pensas pri mia familio), ĉar mi scias, ke sendepende, de tio, kio okazos, mi iel tion travivos kaj finfine ĉio estos bone. Eble nun estas malfacila tempo por mi, sed iam ĝi devas plibonigi kaj mi trovos bonan vojon. Oni diras: espero, patrino de stultuloj. Sed sen espero mi ne scias, kion mi farus, do mi devas esperi.
Kaj mi deziras al mi, ke tiu nova, 2014 jaro, estu pli bona ol pasinta.

---

Przyszedł czas na podsumowanie ubiegłego roku. Są po temu dwie okazje - kilka dni temu świętowaliśmy Nowy Rok, a to jest dodatkowo mój dwusetny wpis na tym blogu. Oto recenzja roku 2013:
Odwiedziłam wiele interesujących miejsc: Warszawę, Łódź, Białystok, Rygę, Tallin, słowacki Martin, festiwal Woodstock, Petersburg, Hradec Kralove, Wilno i wiele innych. W tym roku pierwszy raz w życiu sama pojechałam zagranicę - najpierw w lecie na Słowację, a później w zimie na Litwę. Część moich polskich podróży również odbyłam zupełnie sama, ale nie całkiem. W Warszawie spotkałam przypadkiem Białorusinów, a w Białymstoku poznałam mnóstwo ludzi. Niestety nie odwiedziłam Gruzji, ale za to poznałam jednego Gruzina w Polsce.
Jeśli chodzi o studia i pracę - szczęśliwie zaliczyłam sesję zimową i letnią. Ale jakimś dziwnym trafem już nie studiuję. To jest trudny dla mnie temat ostatnio. I jedno z najdziwniejszych wydarzeń w moim życiu, chociaż jednocześnie mam poczucie, że zupełnie normalne. Właściwie to nawet trudno powiedzieć, że żałuję, jeśli już, to raczej ze względu na rodzinę, bo wiem, że ich w jakiś sposób zawiodłam i źle się z tym czuję. Dalej pracuję w centrum sztuki, w tym roku zaczęłam też wolontariat w dwóch pismach jako korektorka, to dało mi trochę doświadczenia, może niezbyt poważnego, ale lepsze to niż nic. Teraz od stycznia zaczęłam praktykę w dwóch nowych miejscach, może właśnie dzięki temu mojemu wcześniejszemu wolontariatowi, nie wiem. Szukam już od kilku miesięcy pracy, jak na razie bezskutecznie. Przez to żyję w zawieszeniu, nie mogę nic zaplanować na pewno, bo nie wiem, co dalej ze mną będzie. Bo jeśli ktoś zadzwoni z propozycją pracy, będę musiała wszystko rzucić i nagle zmienić plany. A może i nawet miejsce zamieszkania.
Gdzie mieszkać i żyć? To jedno z głównych pytań, które mnie męczyło w ubiegłym roku. Nie umiem wybrać między Wrocławiem a Wałbrzychem. Pomyślałam więc, że może dobrym kompromisem będzie Białystok. Teraz czekam, gdzie znajdę pracę. Myślałam też o stażu na Słowacji, bo ten kraj kocham tak samo jak Wilno czy Białystok. A po podróży do Rosji jestem już prawie pewna, że nie mogłabym tam żyć. To była już moja druga wizyta w tym państwie i wydaje mi się, że nie wytrzymałabym tam. A przynajmniej nie za długo.
W zeszłym roku wydarzyło się także kilka przykrych spraw związanych z moją rodziną. Moja mama była w szpitalu, później mojego brata zabrała karetka, przez co stracił dotychczasową pracę. Mój pies jest bardzo chory, już myśleliśmy, że niedługo umrze i nawet zaczęłam się już z nim żegnać w myślach. Nadal jednak żyje, ale cały czas musi przyjmować drogie leki. Inna nieprzyjemna sprawa, ale niezwiązana już ze zdrowiem, to kradzież mojego telefonu na Słowacji podczas wyjazdu.
Trochę o relacjach międzyludzkich. Nigdy wcześniej chyba nie czułam się tak samotna jak w minionym roku. Właściwie tylko w pracy miałam w miarę dobry kontakt z ludźmi i czułam się dobrze, bo na uczelni nie znałam prawie nikogo z mojego nowego roku. Tak samo na Słowację pojechałam zupełnie sama i cały tydzień włóczyłam się sama, chociaż byłam otoczona przez około 200 potencjalnych przyjaciół. Może z tego powodu zrobiłam kilka rzeczy, których być może nie powinnam robić. Jedną sprawę jakoś zakończyłam, z trudem, ale wydaje mi się, że skutecznie. A druga sprawa prześladuje mnie do teraz. Dając jednocześnie radość i cierpienie. Sama nie wiem, co częściej. Może czas pomoże i jakoś unormuje sytuację, ale na razie głupio po prostu głupio cierpię i nie bardzo mogę cokolwiek z tym zrobić. Tylko czekać. Zupełnie dziwnie spędziłam też wigilię. Bo nie wróciłam świętować z rodziną. Zostałam kilkaset kilometrów od domu i siedziałam z obcokrajowcami, których poznałam zaledwie kilka dni wcześniej. Podobało mi się jednak:) A później przyszło też wielu Polaków z potrawami wigilijnymi, więc czułam się nawet bardziej świątecznie niż u siebie w domu, gdzie święta zawsze wydają mi się jakieś sztuczne. To były moje pierwsze święta poza domem i według mnie najlepsze poza tymi z czasów dzieciństwa.
Teraz o dobrych rzeczach. Spełniłam swoje marzenie, nawet dwukrotnie - uczestniczyłam w koncercie rosyjskiego zespołu Leningrad na Woodstocku, a później w Legnicy. Myślałam, że nigdy w życiu nie będę miała takiej okazji i ten rok zupełnie mnie zaskoczył. Tym bardziej, że oba były darmowe. Odwiedziłam Petersburg, co też było moim marzeniem. Ale podróż trochę mnie zawiodła. Powodów było wiele, może nawet już o nich pisałam. Dziwna sprawa, bo to nigdy nie było moim marzeniem, ale prowadziłam kurs języka polskiego dla obcokrajowców podczas ostatniego JES-u i nawet mi się spodobało. Na SES-ie też prowadziłam jedną lekcję polskiego, ale nie było aż tak fajnie. Jeszcze nie wiem, ale może wykorzystam kiedyś to doświadczenie i uczucie w przyszłości. Reaktywowała się moja drużyna harcerska - to też było moje marzenie, bo mam wspaniałe wspomnienia związane z tymi ludźmi. Niestety nie mamy już tyle czasu w naszym dorosłym życiu na spotkania, trudno zebrać wszystkich członków w tym samym czasie i w tym samym miejscu. Ale dobrze, że chociaż czasem się spotykamy. Kolejna sprawa - mój tak zwany debiut literacki:) Marzyłam o tym, i owszem. Ale nigdy nie myślałam, że tak szybko i w takiej formie to nastąpi. Bo nie napisałam jakiegoś wielkiego dzieła. Miło jednak ujrzeć swoje nazwisko w druku. I może będzie to dobry wstęp do poważniejszych utworów. Tuwim też debiutował podobnie:) Ostatnio zaczęłam też trochę gotować, bo prawie w ogóle nie umiem. Zaczęłam też szydełkować, bez większych sukcesów na razie, ale jeśli poćwiczyłabym dłużej, może byłoby lepiej.
To mniej więcej wszystko z ważniejszych wydarzeń minionego roku. A podsumowanie jest następujące - nie wiem, czy kiedykolwiek czułam się bardziej samotna i zagubiona. Ale jednocześnie nie opuszcza mnie w miarę dobry nastrój (oprócz momentów, kiedy myślę o rodzinie), bo wiem, że niezależnie od tego tego, co się wydarzy, jakoś to przeżyję i wszystko będzie dobrze. Może teraz mam trudniejszy okres, ale kiedyś musi się skończyć i wierzę, że odnajdę właściwą drogę. Mawiają: nadzieja matką głupich. Ale bez nadziei nie wiem, co bym zrobiła, więc muszę mieć nadzieję i się jej trzymać.
I życzę sobie, aby ten nowy, 2014 rok, był lepszy od poprzedniego.

Senplore

Mi tre volus ekplori nun, mi pensas, ke tio helpus min. Sed mi bedaŭrinde ne povas. Lastetempe iu el miaj rusaj amikinoj konigis foton kun pentrita trajno kaj surskribo: "Аня дура! Жизнь прекрасна!" (Anjo, stultulino! Vivo belas!) kaj mi nun sentas min preskaŭ kiel Anna Karenina. Je ĉiuj kampoj mi nun estas malsukcesa. Bonŝance mi scias, ke tio ŝanĝiĝos, baldaŭ aŭ ne, sed iam finfine jes. Esperon donas al mi tiu ĉi kanto: Nim wstanie dzień - Antaŭ tagiĝos

---

Bardzo chciałabym teraz zapłakać, wydaje mi się, że to przyniosłoby mi ulgę. Ale niestety nie mogę. Ostatnio jedna z moich rosyjskich znajomych udostępniła zdjęcie namalowanego pociągu z napisem: "Аня дура! Жизнь прекрасна!" (Ania, nie bądź głupia! Życie jest piękne!) a ja teraz czuję się prawie jak Anna Karenina. Ponoszę porażki na każdym możliwym polu. Na szczęście wiem, że to przejściowe i prędzej czy później się to zmieni, nadejdą lepsze dni. Nadzieję daje mi piosenka z filmu "Prawo i pięść", który oglądałam niedawno: Nim wstanie dzień

Quo vadis?

Tamen mi ne devis elekti kaj mi veturis al ambaŭ urboj, kaj Vilno kaj Bjalistoko. Intertempe multe okazis kaj multe ŝanĝiĝis. Eblas, ke mi ŝanĝos mian tutan ĝisnunan vivon. Kaj mi mem ne scias, ĉu tio estas jam frenezeco aŭ bona elekto de mia koro. Nu, eble por reveni al harmonio mi devas atingi fundon kaj de tie komenci novan normalan vivon. En mia kapo estas tohuvabohuo, kiel ĉiam, sed nun ĝi povas evolui al tre gravaj vivŝanĝaj decidoj. Eble januare mi scios ion pli. Post kelkaj tagoj mi veturas al JES.

---

Nie musiałam jednak decydować i pojechałam do obu miast, i do Wilna, i do Białegostoku. W międzyczasie sporo się wydarzyło i wiele się zmieniło. Możliwe, że zmienię całe swoje dotychczasowe życie. I nie wiem, czy to już szaleństwo czy dobry wybór mojego serca i intuicji. Może żeby wrócić do równowagi muszę odbić się od dna i tak zacząć normalne życie. W mojej głowie jest teraz wielki bałagan, jak zawsze, ale może się on przerodzić w ważne, zmieniające życie decyzje. Może w styczniu będę wiedziała coś więcej. Za kilka dni jadę na JES.

Festivalo de belorusa kulturo

Dum lastaj tagoj mi partoprenis Festivalon de Sendependa Belorusa Kulturo. Okazis renkontiĝoj de opoziciaj politikistoj kaj verkistoj. Koncertis Lavon Volski, fama belorusa muzikisto. Temoj estis diversaj, lingvo, historio, literaturo, situacio de pola minoritato en Belorusio ktp.
Ne ĉiam estis dolĉe. Unu el partoprenantoj diris, ke dum lia infanĝo polaj partizanoj venis al lia vilaĝo, demandis kie estas instruistino de belorusa lingvo kaj mortigis ŝin kun tuta familio. Ŝokis min tio, ĉar kutime ni opinias, ke polaj partizanoj dum dua mondmilito estis herooj. Kaj mi vidas nenion heroan en mortigado de nearmitaj, senkulpaj homoj.
Ni spektis ankaŭ filmon pri belorusaj opoziciistoj. Post projekcio evidentiĝis, ke en ĉambro ĉeestas patro de viro pri kiu estis filmo (ne ĉiuj faktoj kongruas, tio ne estis dokumento, veraj okazaĵoj nur inspiris scenarion). Li diris, ke vero estis tia, ke li aŭdis per telefono, kiam batis lian filon en armea malsanulejo. Kaj ke aktoroj post tiu filmo havis problemojn en Belorusio.
Estis malfacilaj momentoj. Aliflanke mi ĝojas, ke mi vivas en lando, en kiu povas okazi similaj renkontiĝoj kaj ni povas libere paroli pri tiaj aferoj. En Belorusio tio ne eblas. Mi esperas, ke situacio kiel eble plej rapide ŝanĝiĝos kaj belorusoj ankaŭ vivos en normala, demokratia lando sen perforto kaj malliberigado de kontraŭregistaraj homoj.

---

Ostatnio wzięłam udział w Festiwalu Niezależnej Kultury Białoruskiej. Odbyły się spotkania z opozycyjnymi działaczami i twórcami. Wystąpił Lavon Volski, znany białoruski muzyk. Tematy były różne, język, historia, literatura, sytuacja mniejszości polskiej na Białorusi itp.
Nie zawsze było miło i słodko. Jeden z uczestników powiedział, że pamięta z dzieciństwa jak do jego wioski przyszli polscy partyzanci, zapytali gdzie jest nauczycielka języka białoruskiego i później ją zastrzelili z całą rodziną. Zszokowało mnie to, bo zwykle przedstawia się żołnierzy AK jako bohaterów. Nie widzę nic heroicznego w mordowaniu nieuzbrojonych, niewinnych ludzi.
Oglądaliśmy też film "Żywie Biełaruś!". Po projekcji okazało się, że na sali znajduje się ojciec mężczyzny, którego losy przedstawia film (oczywiście nie jest to dokument, więc wiele faktów jest zmienionych, prawdziwe wydarzenia tylko zainspirowały scenariusz). Powiedział on, że prawda była taka, że słyszał przez telefon, jak biją jego syna w szpitalu wojskowym. I że aktorzy mieli po tym filmie problemy na Białorusi.
Były trudne momenty. Z drugiej strony cieszę się, że żyję w kraju, w którym mogą odbywać się podobne spotkania i możemy swobodnie rozmawiać o takich sprawach. W Białorusi jest to niemożliwe. Mam nadzieję, że sytuacja jak najszybciej ulegnie zmianie i Białorusini też będą żyć w normalnym, demokratycznym kraju bez przemocy i aresztowań działaczy antyrządowych.

Evakuo en laborejo

Dimanĉan matenon mi komencis per evakuo en mia laborejo. Estis okazota ia politika aranĝo, sed iu informis policon, ke en apuda konstruejo troviĝas bombo. Ĉiuj devis tuj foriri. Kompreneble ene estis nenia bombo, tamen mi havas almenaŭ liberan tagon ĝis vespero, kiam okazos sekva koncerto. Kiam mi eliris el laborejo, ĝi estis ĉirkaŭita per policistoj kaj neniu povis alproksimiĝi. Verŝajne informon pri bombo sendis kontraŭloj de tiu politikisto, kiu organizis aranĝon. Tiel aspektas demokratio en Pollando. Konferencas opozicia partio? Vi telefonas, ke apude estas bombo kaj ili jam ne konfrencas. Ĉi foje ili sukcesis rapide trovi alian ejon kaj translokiĝis tien, sed tio estis simple bonŝanco. Mi sciis, ke politiko estas malklara kaj senpardona afero, tamen tiaj agoj timigas min. Kiel en mia lando povas esti normale, se eĉ politikistoj kondutas sin kiel infanoj en bazlernejo?

Vendrede mi partoprenis koncerton de lemka muzikgrupo. Mi ne certas pri ĝusta nomo de tiuj homoj, ĉu esperante estas lemkoj, ĉar pole estas Łemkowie. Ili loĝas kutime apud pola-slovaka landlimo kaj ili estas orientaj Slavoj, ilia lingvo similas al mikso de ukraina, pola kaj slovaka. Mi eksciis, ke ili havas eĉ propran retradion.

Ekde ĵaŭdo mi laboras ĉiutage, mi jam iomete lacas kaj dormemas. Hieraŭ koncerto daŭris 2 horoj pli longe ol estis planite, do mi revenis hejmen ĉirkaŭ noktomezo kaj hodiaŭ mi devis veni al laborejo je la 9 horo matene. Mi devus resti tie 12 horojn ĝis 21 horo, sed estis tiu evakuo, do mi havas ŝancon ripozi iomete kaj normale matenmanĝi kaj tagmanĝi en propra hejmo. 

Hieraŭ mi ricevis ĝojigan informon, ke mi gajnis premion. Ĝi ne estas ankoraŭ oficiala, do mi ne diros pli nun.

---

Niedzielny poranek zaczęłam od ewakuacji w pracy. Miało się odbyć jakieś spotkanie polityczne, ale ktoś poinformował policję, że w pobliskim urzędzie znajduje się bomba. Wszyscy natychmiast musieli opuścić budynek. Oczywiście nie było żadnej bomby, ale mam za to przynajmniej wolne do wieczora, kiedy odbędzie się kolejny koncert. Kiedy wychodziłam z pracy, cały budynek był otoczony przez policję i nikt nie mógł się zbliżać. Najprawdopodobniej sprawcami fałszywego alarmu są przeciwnicy tego polityka, który zorganizował spotkanie. Tak wygląda demokracja w Polsce. Partia opozycyjna organizuje konferencję? Dzwonimy, że obok jest bomba i już nie ma żadnej konferencji. Tym razem udało im się szybko znaleźć inne miejsce i przenieśli się tam, ale to po prostu szczęście. Wiedziałam, że polityka to brudna i bezlitosna gra, ale takie akcje mnie przerażają. Jak w moim kraju może być normalnie, jeśli nawet politycy zachowują się jak dzieci z podstawówki?
W piątek byłam na koncercie łemkowskiego zespołu muzycznego. Śpiewała dziewczyna z mojego byłego roku. Do tej pory niewiele wiedziałam o Łemkach, właściwie znałam tylko tę nazwę ze słyszenia. Teraz dowiedziałam się, że mają nawet swoje radio internetowe.
Od czwartku codziennie pracuję, jestem już trochę zmęczona i niewyspana. Wczoraj koncert przedłużył się o 2 godziny, więc wróciłam do domu koło północy, a dzisiaj miałam do pracy na 9 rano. Musiałabym zostać tam 12 godzin do 21, ale była ta ewakuacja, więc mam szansę odpocząć trochę, normalnie zjeść śniadanie i obiad we własnym domu.
Wczoraj dostałam miłą informację, że wygrałam nagrodę. To jeszcze nie jest oficjalna wiadomość, więc na razie nie mogę powiedzieć więcej.

Kaj kio plu?

Lastatempe sufiĉe multe okazis ĉe mi. Mi eĉ ne scias, kiel komenci. Eble estas ankoraŭ pli frue, mi devas tion pripensi kaj ordigi en mia kapo. Pro tio mi hodiaŭ nokte ne povis ekdormi, ĉar mi planis, kien mi povus fuĝi. Mi volis elekti malproksiman, amatan de mi lokon, kie mi povus mediti pri lastaj kaj estontaj okazaĵoj. Ĉu mi veturos? Mi ankoraŭ ne scias. Tio tentas min kaj samtempe mi scias, ke tio povas esti ne la plej bona ideo.

---

Ostatnio sporo się u mnie działo. Nawet nie wiem, jak zacząć. Może jest jeszcze za wcześnie, muszę to przemyśleć i poukładać sobie w głowie. Między innymi z tego powodu nie mogłam dzisiaj zasnąć, bo planowałam, gdzie mogłabym uciec. Chciałam wybrać jakieś dalekie, ukochane miejsce, gdzie mogłabym rozważać nad ostatnimi i przyszłymi wydarzeniami. Czy pojadę? Nie wiem jeszcze. Kusi mnie to, ale jednocześnie wiem, że to może być nienajlepszy pomysł.

Lasis aux revenis?

Mia komputilo denove ne funkcias, versxajne mi devas acxeti novan. Nun mi uzas prunteprenitajn. Sed en Vroclavo mi ne havos tian eblecon, do bezonata estas nova tekkomputilo por mi. Hieraux mi partoprenis kunvenon de nia pola-rusa intersxangxo. Mi lasis dokumentojn por vizo al knabino veturonta al konsulato, bedauxrinde mi forgesis printi invitleteron. Bonsxancxe sxi gxin printos por mi kaj mi ne devos hodiaux denove veturi al Vroclavo. Estas ankaux iomete problemo, cxar mi volis translogxigxi al Vroclavo dum tiu semajnfino, sed mi ankoraux ne scias, cxu mi povas.
Hierauxa mallonga vojagxo vekis en mi strangajn sentojn. Mi lasis hejmurbon kaj veturis al alia urbo. Sed kiam mi jam estis tie, mi ekvidis konatajn lokojn, tramojn ktp., mi eksentis ankaux hejme. Do nun malfacilas diri, kie estas mia hejmo. Mi ecx iomete gxojis, ke mi revenas al Vroclavo, cxar nun tie mi havas pli da amikoj. Nun preskaux cxiutage mi sidas sola antaux komputilo. Sed kiam mi logxas jam longe en Vroclavo, kutime mi sopiras al Valbjxihxo, gxiaj arbaroj kaj montetoj. Tio estas versxajne nesolvebla problemo, kie estas mia hejmo. Mi pensas, ke en ambaux urboj samtempe, ne eblas elekti inter ili, almenaux nun. Se mi finfine logxos nur en unu el tiuj urboj, elekto eble estus pli facila.
Kaj mi ne scias, kion donos al mi estonteco. Cxu ekzemple mi ne volontulos dum unu jaro en Slovakio? Mi tre sxatas slovakajn urbetojn kaj lingvo tre similas, do ne estas barilo. Mi amas Vilnon, sed mi ne certas, cxu mi povus logxi tiel pli longe ol kelksemajne. Litova lingvo belas, tamen estas por mi tro malfacila kaj post iom da tempo eble mankos al mi homojn, kun kiuj mi povus interparoli pri iomete pli komplikaj temoj. Placxas al mi ankaux Bjalistoko, verdire dum mia lasta restado tie mi ne volis forveturi, mi sentis min hejme, ecx pensis, kiel mojose estus igxi ano de BTE kaj helpi al lokaj esperantistoj. Cxe ili mi vidis sencon de esperanta laboro, ilia agado donas realajn fruktojn. De tempo al tempo sxajnas al mi, ke en Vroclavo estas male. Ni iel agas, sed por la agado mem, ne estas veraj efikoj. Tio estas demandoj por iam, min atendas ankoraux unu jaro de studado. Poste estos tempo por decidi.

---

Mój komputer znowu przestał działać, najwyraźniej muszę kupić nowy. Teraz korzystam z pożyczonych. Ale we Wrocławiu nie będę miała takiej możliwości, więc niezbędny jest nowy laptop. Wczoraj wzięłam udział w zebraniu przed naszą polsko-rosyjską wymianą. Zostawiłam dokumenty wizowe dziewczynie jadącej do konsulatu, ale zapomniałam niestety wydrukować zaproszenie od Rosjan. Na szczęście ona mi je wydrukuje i nie będę musiała znowu jechać do Wrocławia tylko po to. To też jest właśnie trochę problem, bo chciałam się przeprowadzić do Wrocławia pod koniec tego tygodnia, ale jeszcze nie wiem, czy mogę.
Wczorajsza krótka podróż wzbudziła we mnie dziwne uczucia. Zostawiłam miasto rodzinne i pojechałam do innego miasta. Ale kiedy już tam byłam, zobacztłam znane miejsca, tramwaje itp., poczułam się też jak w domu. Trudno więc teraz powiedzieć, gdzie jest mój dom. Nawet się trochę cieszyłam, że wracam do Wrocławia, bo teraz tam mam więcej znajomych. Teraz prawie codziennie siedzę sama przed komputerem. Ale kiedy mieszkam już we Wrocławiu przez dłuższą chwilę, zaczynam tęsknić do Wałbrzycha, do jego lasów i gór. To prawdopodobnie nierozwiązywalny problem, gdzie jest mój dom. Wydaje mi się, że w obu miastach jednocześniue, nie jestem w stanie wybrać między nimi, przynajmniej teraz. Może jakbym w końcu zamieszkała tylko w jednym z nich, wybór byłby łatwiejszy.
I nie wiem, co przyniesie przyszłość. Czy na przykład nie zdecyduję się na roczny wolontariat na Słowacji? Bardzo podobają mi się słowackie miasteczka, a język jest podobny, nie ma więc bariery. Kocham Wilno, ale nie jestem pewna, czy mogłabym mieszkać tam dłużej niż kilka tygodni. Język litewski jest piękny, dla mnie jednak trochę zbyt trudny i po jakimś czasie brakowałoby mi osób, z którymi mogłabym porozmawiać na trochę bardziej skomplikowane tematy. Podoba mi się też Białystok, prawdę mówiąc, podczas ostatniego pobytu wcale nie chciałam stamtąd wyjeżdżać, czułam się jak w domu, nawet myślałam, jak fajnie byłoby zostać członkiem BTE i pomagać lokalnym esperantystom. U nich widziałam sens pracy esperanckiej, ich działania przynoszą prawdziwe owoce .Czasem mam wrażenie, że we Wrocławiu jest odwrotnie. Działamy dla samego działania, ale nie ma to wymiernych efektów. To są pytania na kiedyś, teraz czeka mnie jeszcze rok studiowania. Później przyjdzie czas na decyzje.

Ĉio komplikiĝis

Malcerteco jam min nervigas. Mi jam ekciis ion pri nia vojaĝo al Rusio, tamen ne multe. Ĝis fino de semajno mi devas plenigi vizajn dokumentojn. Mi ne scias, kiam mi transloĝiĝas al Vroclavo. Multajn aliajn aferojn mi ne scias. Ankaŭ interhomaj rilatoj nun estas mia problemo. Tio okupiĝas mian menson, lacigas min kaj malplibonigas mian humoron. Kvankam nenio malbona okazis, mi sentas min iomete malĝoje. Eble eĉ ne malĝoje. Simple strange kaj malcerte. Mi ne scias, kiel konduti, kion fari. Jam en ia senco mi eraris kaj mi ne volas tion ripeti. Ĉio komplikiĝis.
Kaj ofte mi nun havas strangajn sonĝojn. Ekzemple hieraŭ mi sonĝis pri blankaj leonoj en germana televido. Sensencaĵo.

---

Denerwuje mnie już niepewność. Dowiedziałam się już czegoś o naszym wyjeździe do Rosji, ale niewiele. Do końca tygodnia muszę wypełnić papiery wizowe. Nie wiem, kiedy przeprowadzam się do Wrocławia. Wielu rzeczy jeszcze nie wiem. Relacje międzyludzkie też sprawiają mi teraz problem. To zajmuje moje myśli, męczy mnie i psuje mi humor. Chociaż nic złego się nie wydarzyło, jakoś mi niewesoło. Nawet może nie smutno. Ale po prostu dziwnie i niepewnie. Nie wiem, jak się zachować, co robić. Już w jakimś sensie pobłądziłam i nie chcę tego powtarzać. Wszystko się pokomplikowało.
I ostatnio często mam dziwne sny. Przykładowo wczoraj śniłam o białych lwach w niemieckiej telewizji. Zupełny bezsens.

Ripozo en Bjalistoko

Eble venis jam tempo por skribi ion ĉi tie, kvankam verdire mi ne scias, kion kaj kiel komenci. Hieraŭ mi revenis post 1,5 semajna restado en Bjalistoko. Mi havis interreton tie, sed mankis al mi emo kaj tempo por priskribi ĵusajn okazaĵojn. Certe mi bone ripozis, nur iomete pri korektado mi devis okupiĝi. Mi ekkonis novajn homojn, ĉiujn tre afablajn kaj interesajn. Mi planis iom trankvile kaj sole pripensi kelkajn aferojn, sed tio ne eblis, ĉar mi preskaŭ tuttage renkontiĝis kun homoj. De tempo al tempo tute hazardaj homoj:) Mi manĝis novan por mi lokan manĝaĵon kaj ankaŭ drinkis ion novan. Dum kelkaj tagoj mi eĉ loĝis kun litova familio, kiu venis kun siaj malgrandaj infanoj. Tio estis stranga sperto, ĉar mi preskaŭ nenion komprenis, kvankam mi lernas litovan jam kelkaj jaroj. Mi vizitis interesajn lokojn, eble ne multajn, ĉar mi iomete pigris, tamen iajn fotojn mi havas. Eble poste, kiam mi jam revenos al normala vivo, mi skribos ion plu. Nun mi havas tohuvabohuen en kapo, kiel ĉiam:)

---

Może nadszedł już czas, żeby coś tu napisać, chociaż sama nie wiem co i od czego zacząć. Wczoraj wróciłam po 1,5 tygodniowym pobycie w Białymstoku. Miałam tam internet, ale brakowało mi chęci i czasu, żeby na bieżąco opisywać wydarzenia. Na pewno dobrze wypoczęłam, tylko trochę korektą musiałam się zająć. Poznałam nowych ludzi, wszyscy byli bardzo mili i interesujący. Planowałam w spokoju i samotności przemyśleć parę spraw, ale to było niemożliwe, bo przez cały dzień z kimś się spotykałam. Czasem z zupełnie przypadkowymi ludźmi:) Jadłam nowe dla mnie lokalne jedzenie i spróbowałam też lokalnych napitków. Przez kilka dni mieszkałam nawet z litewską rodziną, która przyjechała ze swoimi małymi dziećmi. To było dziwne doświadczenie, bo prawie nic nie rozumiałam, chociaż uczę się litewskiego już kilka lat. Odwiedziłam interesujące miejsca, może nie w zbyt wielkiej liczbie, bo trochę miałam lenia, ale mam jednak jakieś tam zdjęcia. Może później, kiedy wrócę do normalnego życia, napiszę coś więcej. Teraz mam w głowie chaos, jak zwykle:)

Varmegaj tagoj

En Pollando dum lastaj tagoj estas tro varme. Ĉiuj plendas. Kvankam hodiaŭ venis ŝtormo, ĝi estis mallongdaŭra kaj tio ne multe helpis. Plu ĉiuj ŝvitas.
Morgaŭ eble mi veturos al Vroclavo, sed mi ankoraŭ ne certas. Samtempe mi emas kaj malemas. Tiu malemo rilatas ankaŭ al aliaj aferoj. Mi volis prakti en iu librovendejo aŭ redakcio. Preskaŭ duono de somerferioj jam pasis kaj mi ankoraŭ tion ne prizorgis. Same kun mia magistralaboro. Mi ankoraŭ ne vizitis bibliotekon. Tiaj aferoj estas pliaj kaj pliaj. Mia pigreco kaj maldecidemo jam nervigas min. Sed ĝuste pro pigreco kaj maldecidemo mi ne scipovas ŝanĝi tion:)
Hieraŭ mi promesis pruvon, ke mi mem preparis malvarman barĉon, kvankam mi ne scipovas kuiri. Sur foto ĝi ne aspektas tiel manĝinde, mankas ankoraŭ ovojn, kiuj aperis poste. Kaj hodiaŭ mia barĉo estis pli bongusta, ĉar mi alie ĝin specis. Jen promesita pruvo:

Powyżej zamieściłam obiecany dowód, że potrafię zrobić chłodnik litewski, chociaż nie umiem gotować. Na zdjęciu nie wygląda on tak apetycznie, brakuje jeszcze jajek, które pojawiły się później. I dzisiaj mój chłodnik był o wiele smaczniejszy niż wczoraj, bo inaczej go doprawiłam.
W Polsce jest ostatnio upalnie. Wszyscy narzekają. Chociaż dzisiaj przyszła burza, była bardzo krótka i niewiele pomogła. Dalej wszyscy się pocą.
Jutro może pojadę do Wrocławia. Jeszcze nie wiem. Jednocześnie czuję taką potrzebę i nie chce mi się. Ten niechciej tyczy się też innych rzeczy. Chcę zrobić praktyki w księgarni albo jakiejś redakcji. Prawie połowa wakacji już minęła, a ja jeszcze tego nie załatwiłam. Podobnie z magisterką. Jeszcze nie byłam w bibliotece. I tak dalej, i tak dalej. Moje lenistwo i niezdecydowanie doprawadzają mnie już czasem do szału. Ale właśnie ze względu na lenistwo i brak zdecydowania nie umiem nic z tym zrobić:)

Plimulto estas bona

Tempo por pri detala priskribo de SES. Pasintjare ni venis triope, ĉi jare mi venis sola (kvankam dum aranĝo mi renkontiĝis kun multaj amikoj). Mi ne partoprenis matenan kurson de la lingvo, ĉar dum lasta SES mi aliĝis kaj poste venis nur kelkfoje, do mi decidis ne skribi teston, por ke instruistoj poste ne pensu, ke mi ne venas, ĉar mi ilin ne ŝatas aŭ lecionoj malplaĉas al mi. Sufiĉis por mi, ke mi povis paroli Esperante kun partoprenantoj, viziti prelegojn kaj koncertojn. Unu el miaj la plej ŝatataj programeroj estis ĉiutagaj "Gravaj anoncoj" dum vespera programo.
Pro tio, ke mi malmulte komunajn okazaĵojn partoprenis (nek kursojn, nek diskejon, nek drinkejon, nek gufujon) mi ne ekkonis multe da novajn homojn. Estis ridinda situacio, kiam jam dum reveno al Pollando ĉe stacidomo venis al mi unu viro eble el Svedio, prezentis sin kaj demandis min pri nomo. Unuflanke mi iel strange min sentis tiam, pli bone ekkoni homojn dum unuaj tagoj de aranĝo ol en la fino. Tamen mi vere ne emis ekkoni tro multe da novaj homoj. Por mi sufiĉas jam, ke en laborejo de tempo al tempo mi devas bonvenigi ĉirkaŭ 500 homoj aŭ eĉ pli dum unu vespero. Se mi scias, ke mi renkontiĝos tiujn homojn eble neniam pli, mi ne bezonas ilin ekkoni bone. Des pli, se mi ne sentas min bone kaj poste tiuj homoj alvenas kaj senĉese demandas min kiel mi sentas kaj tiam mi volas tuj ekplori. Kaj mi devas ĉiam decidi, ĉu mensogi por atingi tranvilon aŭ ĉu vere diri, kion mi pensas. Tamen homoj estis tre helpemaj, kiam mi diris al ili pri miaj problemoj. Kelkaj eĉ sen mia peto kontrolis por mi trajnojn, proponis komunan veturadon ktp. Dank' al tio eblas denove kredi, ke homaro estas bona, eĉ se iuj ekzemple ŝtelas. Plimulto estas bona.
Alia afero, ke mi estas timema, do kiam mi estas sola, malfacilas por mi alveni grupon de homoj aŭ eĉ unu persono. Des pli, kiam mi ne scias, kia estas lingvonivelo de li/ŝi kaj ĉu ni eble povos paroli en alia lingvo, se li/ŝi ne konas Esperanton sufiĉe bone. Francan mi entute ne konas kaj paroli kun francaj esperantistoj estas malfacile pro la akcento kaj ilia elparolo, precipe kun francaj komencantoj. Mi parolis kun unu franco kaj evidentiĝis, ke li eĉ francan ne bone konas, ĉar li devis multe pripensi, kiel skribi kelkajn francajn vortojn, pri kiuj demandis mia amiko. Konatoj el Pollando kaj ne nur, okupiĝis pri diversaj aferoj kaj mi ne volis malhelpi al ili. Bonŝance por mi ne estas problemo pasigi tempon sole, dum duonjaro mi eĉ loĝis tute sole, kiam kunloĝantino transloĝiĝis al alia loko.
Parte mi kreis por mi apartan programon. Dum kelkaj tagoj mi ekskursis al Martin kaj fotis. Dum unu tago mi iris ankaŭ al la montoj, kvankam mi mapon ne havis kaj entute ne konis vojon. Fotojn mi uzos por miaj blogoj. Bedaŭrinde mi ne estas profesia fotografistino. Poste mi pripensadis ankaŭ kelkaj aferoj kaj komencis novan projekton Esperantan. Se mi sukcesos, ĉiuj ekscius:) Sed mi devas ankoraŭ multe, multe labori.

---

Czas na bardziej szczegółowy opis SES. W zeszłym roku pojechaliśmy w trójkę, teraz pojechałam sama (chociaż w trakcie imprezy spotkałam wielu znajomych). Nie brałam udziału w porannym kursie języka, bo w czasie ostatniego SES zapisałam się, a później prawie nie chodziłam, więc zdecydowałam nie pisać testu, żeby później nauczyciele nie myśleli, że nie przychodzę, bo ich nie lubię albo nie podobają mi się ich zajęcia. Wystarczyło mi, że mogłam rozmawiać po esperancku z uczestnikami, brać udział w wykładach i koncertach. Jednym z moich ulubionych punktów programu były codzienne "Ważne ogłoszenia" w czasie wieczoru.
Z tego względu, że nie uczestniczyłam w większości wspólnych wydarzeń (ani kursy, ani dyskoteka, ani pijalnia, ani kawiarnia), nie poznałam zbyt wielu ludzi. Była śmieszna sytuacja, kiedy już w czasie powrotu do Polski podszedł do mnie na dworcu Szwed, przedstawił się i zapytał o imię. Z jednej strony dziwnie się czułam wtedy, lepiej poznawać ludzi na początku imprezy niż na końcu. Jednak naprawdę nie miałam ochoty poznawać zbyt wielu nowych ludzi. Wystarczy mi już, że w pracy od czasu do czasu muszę powitać około 500 ludzi albo nawet więcej w czasie jednego wieczoru. Jeśli wiem, że prawdopodobnie nie spotkam tych ludzi już nigdy więcej, nie potrzebuję ich dokładnie poznawać. Tym bardziej, jeśli czuję się źle i później ci ludzie podchodzą i bez przerwy pytają, jak się czuję, a ja staram się nie wybuchnąć płaczem. I muszę ciągle decydować, czy skłamać i mieć święty spokój, czy powiedzieć prawdę o tym, co czuję. Ludzie byli jednak naprawdę bardzo mili i pomocni, kiedy mówiłam o moich problemach. Kilkoro nawet bez żadnej prośby z mojej strony sprawdziło dla mnie pociągi, zaproponowało wspólną podróż itp. Dzięki temu można odzyskać wiarę w ludzi, uwierzyć, że ludzkość jest dobra, nawet jeśli ktoś na przykład kradnie. Większość jest dobra.
Inna sprawa, że jestem nieśmiała, więc kiedy jestem sama, boję się podejść i zagadać do grupy albo do jednej osoby. Zwłaszcza, jeśli nie wiem, jaki jest poziom językowy danej osoby i czy można z nią pogadać w innym języku, jeśli nie zna jeszcze Esperanta wystarczająco dobrze. Francuskiego nie znam zupełnie, a rozmowa z francuskimi esperantystami do najłatwiejszych nie należy, ze względu na ich akcent i wymowę, szczególnie w przypadku początkujących esperantystów. Okazało się, że Francuzi mają problem nawet z własnym językiem, bo kolega zapytał jednego o pisownię kilku francuskich wyrazów, a Francuz długo medytował nad tym, jak to napisać. Znajomi z Polski i nie tylko, zajęci byli swoimi sprawami, więc nie chciałam im przeszkadzać. Na szczęście nie mam problemu ze spędzaniem czasu sama, przez pół roku nawet sama mieszkałam, kiedy wyprowadziła się moja współlokatorka.
Częściowo stworzyłam dla siebie własny odrębny program. Przez kilka dni zwiedzałam Martin i robiłam zdjęcia. Jednego dnia poszłam też w góry, chociaż nie miałam mapy ani nie znałam drogi. Zdjęć użyję na moich blogach. Niestety nie jestem profesjonalną fotografką. Później przemyślałam też parę spraw i zaczęłam nowy projekt esperancki. Jeśli mi się uda, wszyscy się dowiedzą::) Ale muszę nad tym jeszcze dużo popracować.

Eble poemaro?

Kiel mi jam skribis ĉi tie, preparado de tipografia projekto pri Esperanto kreis multe da problemoj. Mi ne sukcesis ĝin prezenti al instruistoj. Aliuloj jam montris siajn projektojn kaj ili aspektis kvazaŭ pretaj por presi. Mi ektimis kaj ne vidigis mian verkon al ili. Mi bezonus pli da tempo, ĉar mia ideo ne estas tiel facila afero, kiel mi pensis je komenco. Kiam mi havos pliajn spertojn, eble mi revenos al ĝi. Sed mi elpensis ion alian por savi min. Mia amikino ekde longe skribas poemojn. Iam mi promesis al ŝi, ke mi eldonos ŝian poemaron. Jen venis ĝusta momento. Poemaro ne bezonas tiom da grafikaj elementoj, la plej gravaj estas tekstoj. Hodiaŭ mi veturis al komputilĉambro kaj dum du horoj preparis preskaŭ finitan poemaron. Kompreneble mankas ankoraŭ kelkajn gravajn elementojn ekzemple numerojn de paĝoj, sed certe ĝi aspektas pli bone ol mia antaŭa projekto. Lunde mi penos aldoni ĉiujn necesajn erojn, kiujn bezonas normala libro. Espereble mi prezentos ĝin al instruistoj kaj ili akceptos ĝin.
Antaŭ momento mi finis ankaŭ krei ion alian, kion mi elpensis dum nokto, nepovante ekdormi kiel ĉiam. Mia kunloĝanto revenis hejmen je tria horo nokte kaj entute min ne vekiĝis, ĉar mi ankoraŭ ne ekdormis:) Sed tiu mia nova kreaĵo devas ankoraŭ resti kaŝita ĝis mi ne finos kaj montros tion al fidindaj homoj, precipe amikoj kaj familio.

---

Jak pisałam tutaj już wcześniej, przygotowywanie projektu typograficznego o esperancie przysporzyło mi wielu problemów. Nie udało mi się zaprezentować go prowadzącym zajęcia. Inni pokazali już swoje projekty i niektóre wyglądały jakby były gotowe do druku. Stchórzyłam i nie przedstawiłam swojej pracy. Potrzebowałabym więcej czasu, bo mój pomysł nie był wcale taki łatwy do wykonania, jak myślałam na początku. Kiedy będę miała już większe doświadczenie, może do niego wrócę. Ale wymyśliłam coś innego, żeby się uratować. Przyjaciółka od dawna pisze wiersze. Kiedyś obiecałam jej, że wydam jej tomik. Oto nadeszła właściwa chwila. Zbiór wierszy nie potrzebuje aż tyle elementów graficznych, najważniejsze są teksty. Dzisiaj pojechałam do pracowni komputerowej i w niecałe dwie godziny przygotowałam prawie gotowy tomik. Oczywiście brakuje jeszcze kilku ważnych rzeczy np. numerów stron, ale na pewno wygląda on o wiele lepiej od mojego wcześniejszego projektu. W poniedziałek postaram się dodać wszystkie niezbędne elementy, których potrzebuje normalna książka. Mam nadzieję, że prowadzący to zaakceptują.
Przed chwilą skończyłam też tworzyć coś innego, co wymyśliłam dzisiaj w nocy, gdy jak zwykle nie mogłam zasnąć. Współlokator wrócił o trzeciej w nocy i w ogóle mnie nie obudził, bo nie zdążyłam jeszcze zasnąć:) Ale ten mój nowy twór musi jeszcze pozostać w ukryciu aż nie skończę i nie pokażę tego godnym zaufania ludziom, głównie rodzinie i przyjaciołom.

Kiel establi propran firmaon?

Ĵus mi provis trovi interrete informojn, kiel establi propran firmaon. Kaj ŝajnas al mi, ke mi mortos pro malsato. Mi havas kelkajn ideojn, kiel mi povus labori, ekzemple krei mikson de eldonado, tipografio, artmetio kaj manfaritaĵo. Certe mi ne trovus multe da klientoj tuj. Tio bezonas momenton. Eĉ se mi nenion gajnus en unua monato, mi devus pagi kelkcent zlotoj. Se malfacila komenca tempo estus pli longa, ekzemple duonjara, mi havus kelkmilan ŝuldon al mia ŝtato. Mi devas pagi ĉiu monate kelkcent zlotojn, sed poste mia pensio ne estos tiel granda. Mi eĉ ne certas, ĉu mi entute ricevos pension, ĉar oni diras, ke nun estas tro malmulte da infanoj kaj pola sistemo povas kolapsi (ĉu ekzistas vorto kolapsi en esperanto? mi ne trovis ĝin en vortaro ĉe lernu, sed ĝi ekzistas ĉe Google serĉilo). Mono de nunaj laboruloj ne atendas ilin en bankoj, sed estas elpagata al nunaj pensiuloj. Kiam infanoj estos malpli multe, ne estos mono en estonteco por nunaj laboruloj. Kiel eblas legale labori en Pollando sen tremado pri estonteco? Situacio timigas min kaj mi ne povas trovi bonan solvon. Eble mi trovos ian normalan bonpagatan laboron en firmao kun estro ktp. Tamen mi preferas havi alian eblecon por gajni monon. Sed laŭ tiaj kondiĉoj ne valoras havi propran entreprenon kun malgrandaj profitoj. Nur grandaj firmaoj havas ŝancon pagi ĉiujn impostojn ktp.

---

Właśnie próbowałam znaleźć w internecie informacje na temat tego, jak założyć własną firmę. I mam wrażenie, że umrę z głodu. Mam kilka pomysłów, jak mogłabym zarabiać, np. tworząc miks edytorstwa, typografii, rzemiosła artystycznego i rękodzieła. Ale na pewno nie znalazłabym klientów od razu. To wymaga chwili. Nawet jeśli nic bym nie zarobiła w pierwszym miesiącu, musiałabym płacić kilkaset złotych składek. Jeśli okres bez wpływów by się przedłużał i np. przez pół roku niewiele bym zarabiała, miałabym już kilka tysięcy długu wobec państwa. Muszę płacić miesięcznie kilkaset złotych, ale moja emerytura nie będzie taka duża. Nie wiem nawet, czy w ogóle ją otrzymam, bo mówi się, że jest zbyt mało dzieci i system emerytalny może się załamać. Pieniądze obecnie pracujących nie czekają na nich w bankach, ale są wypłacane obecnym emerytom. Kiedy dzieci będzie mniej, nie będzie w przyszłości pieniędzy dla teraźniejszych pracowników. Jak można w Polsce legalnie pracować bez lęku o przyszłość? Sytuacja mnie przeraża i nie potrafię znaleźć dobrego rozwiązania. Może znajdę jakąś normalną dobrze płatną pracę w firmie z szefem ktp. Wolę jednak mieć też inną możliwość dorobienia. Ale na takich warunkach nie opłaca się zakładać własnej działalności z niewielkimi zyskami, bo wszystko zeżre ZUS. Tylko duże firmy mają szansę opłacić wszystkie składki, podatki itp.

Neperditaj dokumentoj, perdita kapo

Matene mi havis teruran senton, ke mi perdis ĉiujn miajn dokumentojn. Mi timis, ke mi lasis ilin hieraŭ en trajno. Eĉ mi jam volis iri al stacidomo kaj demandi en oficejo de trovitaj aĵoj. Bonŝance ili estis en poŝo de mia jako. Mi neniam antaŭe uzis tiun poŝon, mi eĉ ne scii pri ĝia ekzisto, pro tio mi ne povis trovi dokumentojn ene, mi hazarde tuŝis lokon, kie ili estis.
Se temas pri studado - ekzemena sesio alproksimiĝas kaj mi jam scias, ke estos kiel ĉiam. Tro malmulte da tempo, tro multe da libroj. Kaj tipografia projekto, kiam mi eĉ pli simplaj grafikaj aferoj ne scipovas projekti. En tiaj momentoj ŝajnas al mi, ke mi jam antaŭ longe perdis mian kapon. Kial mi ne povas plenigi miajn devojn sen prokrasto, kiel plimulto da normalaj homoj? Kial mi okupiĝas pri ĉio nur ne pri tio, pri kio mi devus okupiĝi? Espereble ĉio finos bone kaj mi havos trankvilajn somerferiojn.
Hodiaŭan vesperon mi pasigis instruante Esperanton al mia amikino en ŝia loĝejo. Dank' al tio ŝiaj kunloĝantinoj eksciis pri ekzisto de la lingvo:) Kvankam mi ne kredas, ke ili komencos lerni ĝin, bone ke almenaŭ iom pli da homoj ekaŭdis pri Esperanto kaj scias pri kio temas. Dum du horoj ni faris tri lekcionoj el lernolibro kaj intertempe multege klaĉis:) Ĝojigas min, ke mia amikino estas tiel saĝa kaj observema, mi eĉ ne ĉiam scias, kion respondi al ŝiaj demandoj. Ŝi tre logike ordigas ĉion en sia menso kaj rimarkas similaĵon.

---

Rano miałam okropne poczucie, że zgubiłam wszystkie dokumenty. Bałam się, że zostawiłam je wczoraj w pociągu. Nawet chciałam już iść na dworzec i pytać w biurze rzeczy znalezionych. Na szczęście były w kieszeni mojej kurtki. Nigdy wcześniej jej nie używałam, nawet nie wiedziałam o jej istnieniu, dlatego nie mogłam wcześniej znaleźć w niej dokumentów, przypadkowo wyczułam je przez materiał.
Jeśli chodzi o studia - sesja się zbliża i już wiem, że będzie jak zawsze. Za mało czasu, za dużo książek. I projekt typograficzny, kiedy nawet łatwiejszych rzeczy nie potrafię zaprojektować. W takich momentach wydaje mi się, że już dawno temu straciłam głowę. Dlaczego nie mogę wykonywać swoich obowiązków bez ich ciągłego odkładania, jak większość normalnych ludzi? Dlaczego zajmuję się wszystkim innym tylko nie tym, czym powinnam się zająć? Mam nadzieję, że wszystko zakończy się pozytywnie i będę miała spokojne wakacje.
Dzisiejszy wieczór spędziłam ucząć moją koleżankę esperanta w jej mieszkaniu. Dzięki temu jej współlokatorki dowiedziały się o istnieniu języka:) Chociaż nie wierzę, że zaczną się go uczyć, dobrze że chociaż więcej ludzi usłyszało o esperancie i wie, o co chodzi. W ciągu dwóch godzin zrobiłyśmy 3 lekcje z podręcznika, a w międzyczasie dużo plotkowałyśmy:) Cieszy mnie, że znajoma jest taka mądra i spostrzegawcza, nawet nie zawsze wiem, co odpowiedzieć na jej pytania. Ona to wszystko bardzo logicznie układa sobie w głowie i zauważa podobieństwa.